Pilot ODRA: meer voorbereiding nodig onder Omgevingswet
Als de Omgevingswet van kracht is, zal de toezichthouder meer tijd moeten steken in het voorbereiden van het toezicht. Dat is een van de conclusies uit de pilot “Toezicht onder Omgevingswet”. Voor deze pilot is geoefend met een complex metaalbedrijf.
Milieumeldingen en veel vergunningen verwijzen nu naar rechtstreeks werkende regels uit het Activiteitenbesluit. Toezichthouders weten vaak precies waar iets staat in het Activiteitenbesluit. Het Activiteitenbesluit komt niet meer terug onder de Omgevingswet. Na de invoering is het zoeken waar deze regels dan staan. Hier gaat straks veel tijd in zitten. De rechtstreeks werkende regels staan straks in het Bal of het Omgevingsplan (via de bruidsschat). Daarnaast zijn niet alle regels 1 op 1 overgenomen, maar zijn de regels soms net anders geformuleerd of komen regels zelfs te vervallen.
Geleerde lessen
Een van de geleerde lessen uit de pilot: controleer eerst op basis waarvan het bedrijf vergunningplichtig is. Dat is voor een provinciaal complex bedrijf terug te vinden in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal, 3.3). In de betreffende paragraaf staat ook welke andere algemene regels van toepassing zijn. Maar daarmee is de toezichthouder er nog niet. Ook regels uit afdeling 3.2 uit het Bal en enkele regels uit het Omgevingsplan kunnen van kracht zijn. Deze algemene regels gelden naast de geldende vergunning, zo leert de pilot. Mochten de voorschriften in de vergunning overlappen met de algemene regels, dan kunnen de voorschriften in de vergunning worden gezien als maatwerk bovenop de algemene regels.
Wat verandert specifiek bij complex bedrijf
De activiteiten bij een complex bedrijf worden opgenomen in de vergunning als deze niet zijn geregeld via de algemene regels (3.2 en 3.3 van het Bal). Uit de proef komt naar voren dat in vergunningen vaak verwijzingen zijn opgenomen naar activiteiten in hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit (AB). Voor complexe bedrijven verandert dit, omdat niet alle rechtstreeks werkende regels uit het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) gelden voor complexe bedrijven (vanwege artikel 3.49 Bal).
Projectleider Saskia van Miltenburg van ODRA geeft graag een voorbeeld: ‘Het wassen van motorvoertuigen of werktuigen en het opslaan en overslaan van goederen valt straks niet meer onder rechtstreeks werkende regels bij een complex bedrijf. Bij deze activiteiten kan, als voorschriften in de vergunning ontbreken, bij overtredingen gebruik worden gemaakt van de zorgplicht of kan maatwerk worden opgelegd.’
Belangrijkste verschillen
Alle activiteiten bij een complex bedrijf die functioneel ondersteunend zijn aan de hoofdactiviteit vallen onder de vergunningplicht. ‘De meldplicht komt nagenoeg nooit voor bij een complex bedrijf,’ zegt Van Miltenburg. Een ander verschil met de huidige situatie is dat de duur en locatie van een activiteit straks worden losgelaten. Zodra het een milieubelastende activiteit (mba) is, gelden er regels.
Wat ook verdwijnt is het begrip onlosmakendheid. Dat wil zeggen dat de bouw-, natuur-, water- en milieuaanvraag niet gelijktijdig aangevraagd moeten worden. Verder blijkt uit de pilot dat maatwerk, gelijkwaardigheid en zorgplicht op alle mba’s van toepassing zijn. Aanvragers moeten er rekening mee houden dat (milieu)regels uit het gemeentelijk omgevingsplan ook van toepassing kunnen zijn als deze niet zijn opgenomen in de vergunning.
Juist informeren
Van Miltenburg: ‘Toezichthouders zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor een bedrijf. De onderlinge relatie is daarom ook belangrijk, net als het juist informeren. De toezichthouder heeft daarnaast een adviserende rol over of omgevingsplanregels van kracht zijn, over het indienen van aanvragen via het DSO en ze wijzen op het omgevingsoverleg. Deze pilot bracht ook aan het licht dat de geurregels voor het complexe bedrijf straks worden vermeld in het gemeentelijke omgevingsplan.’
Meer weten over de uitkomsten van de pilot?
Mail je vragen of opmerkingen naar saskia.van.miltenburg@odra.nl.