Thema Energietransitie

De bodem en ondergrond zijn onmisbaar als het gaat om duurzame energievoorziening. De drukte in de bodem en ondergrond wordt steeds groter. Daardoor is een zorgvuldige afweging tussen verschillende gebruiksfuncties noodzakelijk. De bodem wordt onder meer gebruikt voor de opslag van energie, drinkwater- en energiewinning. Onderwerpen als aardwarmte, warmte- koudeopslag (WKO), de Regionale Energie Strategieën en bijbehorende dilemma’s over het combineren van gebruiksfuncties staan binnen dit thema centraal.

Kennisdocumenten

• Concept jaarprogramma themagroep Energietransitie

Kennisspecial Zonneweides en bodem (20 april 2021)

• Presentatie Zonneparken en biodiversiteit WUR (20 april 2021)
• Presentatie Zonneparken en bodem GOO (20 april 2021)
• Presentatie Bodemkwaliteit onder zonnevelden geofoxx (20 april 2021)
• Artikel Louis Blok en RIVM ‘Trade-offs of win-win bij energieopwekking en bodemfuncties’
• Artikel Framback en Schurer ‘De effecten van grondgebonden zonneparken op de bodemgesteldheid’
• Q&A kennisspecial Zonneweides en bodem (20 april 2021)
• Opname kennisspecial Zonneweides en bodem (20 april 2021)

Kennisspecial Warmte-opslag in de bodem (13 oktober 2021)

• Presentatie kennisspecial warmte-opslag in de bodem (13 oktober 2021)
• Opname kennisspecial warmte-opslag in de bodem (13 oktober 2021)
• Verslag en Q&A kennisspecial warmte-opslag in de bodem (13 oktober 2021)

Links

Hieronder vind je een aantal links naar nuttige kennis documenten en websites.

Kennisdocumenten en links: bodemenergie en warmetransitie

• Factsheet voor het maken van de transitievisie warmte door gemeente
• RES en transitievisie warmte
• Optimale ondergrondse inpassing van open bodemenergiesystemen. Bepaling van plaatsingsregels voor de toepassing van open bodemenergie met hoge ruimtelijke dichtheid ter verlaging van de gebiedsuitstoot van CO2
• Platform SetuP

Kennisdocumenten en links: bodemenergie

• Intermediair kennisnetwerk bodemenergie
• Bodemenergie (website Bodem+)
• Kennisplatform bodemenergie
• Bodemenergie NL (website branchevereniging)
• Rapportage bodemenergiesystemen in Nederland (ROV, IF-Technology, 2016)
• HUM bodemenergie voor gemeentelijke taken (SIKB richtlijn 8222)
• Informatieblad sturen op bodemenergie (Bodembeheer van de Toekomst)
• Lokale afwegingsruimte Gesloten bodemenergiesystemen in Omgevingswet (juridisch frame, Bodembeheer van de Toekomst)
• TKI-project hogere dichtheid van open bodemenergiesystemen voor meer CO2 besparing (2020)
• Optimalisatie inzet gesloten bodemenergiesystemen in de energietransitie (lopend onderzoek OPTIGBES).
• Diverse literatuur, landelijke voorbeelden over afweging gebruik ondergrond:
  • SKB-programmalijn ondergrondse ordening (2010-2015)
  • COB-platform Waardevol ondergronds ruimtegebruik
  • Ruimtelijke kansen voor warmtenetten (H2Ruimte, 2017)

Kennisdocumenten en links: Zonneweides en bodem

• Zonneparken en bodemafdekking (Bodem, 2017)
• Zonneparken in agrarisch gebied: effecten op bodemkwaliteit (CLM, 2018)
• Zonneparken natuur en landbouw (WER, april 2019)
• Checklist natuurbelangen bij grondgebonden zonneparken (De Natuur en Milieufederaties en Natuur&Milieu, 2019)
• Protocol monitoring biodiversiteit Meetprotocol biodiversiteit zonnevelden (nationaal consortium www.zoninlandschap.nl; WER): (parameters flora, fauna en bodemeigenschappen; jaarlijks)
• 5-jarig onderzoek naar biodiversiteit en bodemkwaliteit 2020-2025 (RUG, provincie Groningen, Solarfields)

Handreiking RES

• handreiking RES 2.0 (1 oktober 2021)

Contact

Wil je meer weten over dit thema en haar activiteiten? Stuur dan een mail naar Anne ten Brummelhuis (senior adviseur OVIJ en trekker van het thema Energietransitie binnen het GOO).
In de GOO jaarplanning lees je bij welke thema gerelateerde projecten het GOO betrokken is.