Week-nieuwsbrief Bodem+ (48 2023)
Internationale conferentie (micro-nano) plastics in bodem 2024
Op 13 en 14 maart organiseert DGWB, namens het ministerie van IenW en Deltares het eerste Nederlandse congres voor microplastics in de bodem, in navolging op een eerdere editie door de Duitse UBA is georganiseerd. Er is nog ruimte voor het insturen van abstracts.
Zie deze aankondiging (Engelstalig) voor meer informatie. Het evenement staat gepland voor 13-14 maart in Utrecht.
Hierbij aan u het verzoek om na te denken over mogelijke input en om dit bericht zoveel mogelijk in uw (internationale) netwerk te delen. U heeft tot 15 januari 2024 de tijd om eventuele input/abstracts aan te leveren.
Voor vragen kunt u terecht bij Lisette Peters via lisette.peters@minienw.nl of via het algemene e-mailadres IC-Plastics2024@minienw.nl.
Nationaal Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie (NUP KA) vastgesteld in Ministerraad
Hoe maken we Nederland sneller klimaatbestendig? Dat lees je in het Nationaal Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie (NUP KA). Het document is bedoeld voor iedereen die wil weten hoe Nederland zich aanpast aan klimaatverandering en wat daar de komende tijd nog voor nodig is.
Het NUP KA geeft een overzicht van de belangrijkste acties op het gebied van klimaatadaptatie èn laat zien welke extra maatregelen nodig zijn om Nederland sneller klimaatbestendig te maken. Om daar te komen, moet het beleid slimmer, intensiever en inclusiever. Het uitvoeringsprogramma gaat in op de vijftien belangrijkste opgaven, variërend van een toekomstbestendige zoetwatervoorziening tot hittebestendige steden, en van goed beschermd cultureel erfgoed tot een veerkrachtige natuur. Het laat daarmee zien dat er al veel gebeurt op adaptatievlak. Er is echter meer nodig. Met de vijf prioriteiten, van het formuleren van doelen tot het verkennen van financieringsmogelijkheden, zetten we in op versnelling.
Lees hier verder: Nationaal Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie: Samen de versnelling inzetten – Klimaatadaptatie.
Zie ook: Kamerbrief bij Nationaal Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl.
De effecten van aan Aquathermie gekoppelde bodemenergiesystemen op de ondergrond
In het collectief WarmingUP ontwikkelen we met achtendertig deelnemers toepasbare kennis, zodat collectieve warmtesystemen betrouwbaar, duurzaam en betaalbaar zijn voor de warmtetransitie. Collectieve warmtesystemen in combinatie met duurzame bronnen vormen een belangrijke schakel in de oplossing om de doelstellingen van het Klimaatakkoord te halen en de CO2-emissies te reduceren. Binnen dit project is de rapportage over de effecten van aan aquathermie gekoppelde bodemenergiesystemen op de ondergrond nu beschikbaar: wu3b-eindrapport-effecten-van-aan-aquathermie-gekoppelde-bodemenergiesystemen-op-de-ondergrond-def.pdf (warmingup.info).
Bodemdaling vraagt om een Deltawerk 2.0
Campus Gouda start in februari met een hbo-module Duurzaam Bodem Management. Een initiatief om meer ‘(young) professionals’ op te leiden, die gaan meedenken en oplossingen kunnen aandragen voor het vraagstuk van de bodemdaling, licht betrokken wethouder Thierry van Vugt toe.
Lees hier verder: Bodemdaling vraagt om een Deltawerk 2.0 – Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond.
Nieuwsbrieven en bijeenkomsten
· Terugblik Nationaal Congres Bodemdaling 2023
· Vakblad Land+Water – jaargang 63, november 2023
o Littekens op de zeebodem (herstel zandwinputten Noordzee).
o Nederlandse snelwegen kunnen tegen een (grondwater)stootje
o Nederland én Duitsland verbeteren kwaliteit Glanerbeek
o Gezonde bodem is de sleutel
o PFAS oogsten met waterplanten
o Vernieuwing in de diepte
o RDI helpt graafschade door raketboringen voorkomen met memo
o Graverij aan banden leggen (bevers en dassen)
o Actuele kennis voor gesloten bodemenergiesystemen
o Bodemdaling staat op de agenda
· Klikdemo: Oefenen in het Omgevingsloket – 29 november
Deze demo is bedoeld voor iedereen die met het Omgevingsloket gaat werken of ermee te maken heeft. U kunt daarbij denken aan: vergunningverleners, casemanagers, projectleiders, planmakers, plantoetsers, toezichthouders, handhavers, communicatiemedewerkers, medewerkers van klantcontactcentra, beleidsmedewerkers en hun leidinggevenden.
· Basiskennissessie: Omgevingswet in vogelvlucht | 30 november 2023 – VNG
Deze sessie is interessant voor iedereen die de basisbeginselen van de Omgevingswet (nog een keer) wil horen.
· Webinar overgangsrecht bodemsaneringen op 30 november – Bodem+ (bodemplus.nl)
Op 30 november 2023 van 10:30 tot 12:00 uur organiseert het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) een webinar voor overheden over het overgangsrecht van lopende bodemsaneringen.
De focus van het webinar is op artikel 3.1 van de Aanvullingswet bodem. Het hoofddoel van dit webinar is om bevoegde overheden te informeren over hoe het overgangsrecht uit artikel 3.1 van de Aanvullingswet bodem volgens IenW als medewetgever uitgelegd moet worden.
· Kennis in de Regio x Klimaatbestendige Stad voor West-Nederland – Klimaatadaptatie 30 november 2023 in Den Haag
30 november is er een kennismiddag voor professionals klimaatadaptatie en water in de regio West-Nederland. Deze middag is een van de regionale bijeenkomsten die worden georganiseerd vanuit de NKWK-onderzoekslijn Klimaatbestendige Stad. Het doel is om ervaringen te delen met de kennisproducten en tools die vanuit deze onderzoekslijn zijn ontwikkeld. Je gaat met andere professionals in gesprek aan de hand van regionale voorbeelden en eigen ervaringen en je kunt meedoen aan verdiepende sessies.
· Kennis in de Regio x Klimaatbestendige Stad voor Oost-Nederland – Klimaatadaptatie 7 december 2023 in Zutphen
Donderdag 7 december is er een kennismiddag voor professionals klimaatadaptatie en water in de regio Oost-Nederland. Deze middag is een van de regionale bijeenkomsten die worden georganiseerd vanuit de NKWK-onderzoekslijn Klimaatbestendige Stad. Het doel is om ervaringen te delen met de kennisproducten en tools die vanuit deze onderzoekslijn zijn ontwikkeld. Je gaat met andere professionals in gesprek aan de hand van regionale voorbeelden en eigen ervaringen en je kunt meedoen aan verdiepende sessies.
· Aanmelden voor webinar milieuverklaring bodemkwaliteit | 1 december | IPLO
Het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) houdt op vrijdag 1 december een webinar over de milieuverklaring bodemkwaliteit onder de Omgevingswet. Daarin worden ook de verschillen met de huidige praktijk toegelicht.
Het webinar richt zich voornamelijk op de gebruikers van de milieuverklaring bodemkwaliteit, zoals bodem- en milieuadviesbureaus en het uitvoerend bedrijfsleven voor grondverzet (de grond-, weg- en waterbouw aannemersbedrijven).
Nieuws over de Omgevingswet
· Kop van Noord-Holland legt innovatieve verbindingen | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
Gezamenlijk uitvoeringsgericht aan de slag. In de kop van Noord-Holland werpt die aanpak vruchten af. Marjolein Jansen, directeur-generaal Ruimtelijke Ordening en Omgevingswet en Kees Keuzenkamp, programmadirecteur Aan de slag met de Omgevingswet, kregen daar onlangs een stand van zaken. Daarbij ging het over de regionale samenwerking, de voorbereiding op de Omgevingswet met daarbij de praktische integrale vertaling.
· Nieuwe juridische activiteiten in Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) | Aan de slag met de Omgevingswet
In het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) is een aantal kleine wijzigingen gedaan in de juridische activiteiten van het Rijk. Er is bijvoorbeeld een aantal nieuwe activiteiten en er is een activiteit opgesplitst. Ook zijn er aanvullingen in een aantal formulieren. In dit bericht leest u wat dit voor uw organisatie betekent.
Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik
· Hydrogeochemisch onderzoek gedreven door maatschappelijke vragen – Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond
In het artikel ‘History of the hydrogeochemical study of groundwater in the Netherlands and the research motives’ beschrijft auteur Jasper Griffioen (verbonden aan TNO en de Universiteit Utrecht) twee eeuwen hydrogeochemisch onderzoek, ofwel onderzoek naar de grondwaterkwaliteit, en de achterliggende motieven.
De oudste gevonden grondwateranalyses dateren uit 1827 en werden verricht in het kader van drinkwatervoorziening. Dat motief is 200 jaar overeind gebleven, mede door alle verontreinigingen die in het milieu voorkomen. Zijn conclusie is dat hydrogeochemisch onderzoek bijna altijd gedreven wordt door maatschappelijke vragen en weinig door puur academische nieuwsgierigheid met drinkwatervoorziening: https://link.springer.com/article/10.1007/s10040-023-02736-0
· ‘Regenwormenprofessor’ krijgt prestigieuze penning voor bodemonderzoek (biojournaal.nl)
Wageningen University and Research’s ‘regenwormenprofessor’ Jan-Willem van Groenigen heeft als eerste Nederlander de Philippe Duchaufour Medal gekregen, een prestigieuze prijs in de wereld van bodemwetenschappen. Van Groenigen doet vernieuwend onderzoek naar de rol die wormen spelen in de bodem en is uitbater van Hotel CaliWormia. Ook is hij een geliefd docent.
· Endpoints voor het BodemKwaliteitsPlan | Groenekennis (wur.nl)
Binnen de PPS Beter Bodem Beheer wordt er gezocht naar methodes om bodemkwaliteit in kaart te brengen en welke maatregelen toegepast kunnen worden om de bodemkwaliteit te verbeteren. Daarom is er gewerkt aan de ontwikkeling van het BodemKwaliteitsPlan (BKP) die voorziet in de behoefte van integrale bodemwaardering. Anno 2023 zijn daar allerlei mogelijkheden voor omdat er een breed scala aan bodemtools beschikbaar (en in ontwikkeling) is om bodemeigenschappen te interpreteren en al dan niet advies geven over hoe tot een gewenste situatie te komen. Vanuit de PPS Beter Bodem Beheer wordt deze ontwikkeling gefaciliteerd door de ontwikkeling van ontbrekende algoritmes (met een focus op integraliteit) en het beschikbaar maken van diverse “rekenmodules” via een Application Programming Interface (API). In dit rapport worden zeven tools besproken die toegankelijk zijn gemaakt via van een API zodat ze gebruikt kunnen worden bij het opstellen (dan wel automatiseren) van een BKP.
· Grotere toxiciteit pesticiden voor waterleven bij hittegolf (waterforum.net)
Pesticiden in het water zijn toxischer bij een hogere temperatuur, blijkt uit promotie- onderzoek van Wageningen University, afdeling Environmental Research. Met behulp van een klimaatmachine simuleerde de onderzoeker de impact van opwarming (plus 4°C) en hittegolven (plus 8°C) op het effect van het veelgebruikte bijengif en een anti-schimmel middel. De biomassa aan insecten nam na blootstelling aan bijengif met bijna de helft af.
· Kabinet en zout- en chemiebedrijf Nobian zetten volgende grote stap naar CO2-neutraal in 2030 | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
Het kabinet heeft vandaag een belangrijke mijlpaal bereikt in het extra en sneller verminderen van CO2-uitstoot door een Joint Letter of Intent met Nobian te tekenen. Het is de eerste keer dat de overheid en een bedrijf een dergelijke overeenkomst in het kader van de maatwerkaanpak sluiten. In deze overeenkomst leggen Rijk, provincies en Nobian de concrete uitwerking van de eerder opgestelde verduurzamingsplannen vast. Met de maatwerkaanpak kunnen de grootste industriële uitstoters hun CO2-uitstoot extra en sneller verminderen, bovenop het Klimaatakkoord, en is er ook aanzienlijke winst voor de leefomgeving.
Nieuws over Circulaire economie
· Europees Parlement stemt voor ‘recht op reparatie’, zodat kapotte apparaten minder snel in de prullenbak verdwijnen (volkskrant.nl)
Fabrikanten die een kapot apparaat vervangen zonder reparatie te overwegen of producten waar geen reserveonderdeel voor verkrijgbaar is: dat moet afgelopen zijn, vindt het Europees Parlement. Dinsdag stemde het voor een wet die het ‘recht op reparatie’ moet garanderen.
· Europees Parlement stemt tegen plastic en eenmalige verpakkingen (wnl.tv)
Kleine of eenmalige plastic verpakkingen moeten van de Europese markt verdwijnen, zo vindt het Europees Parlement. Als ook de lidstaten ermee instemmen, komen er beperkingen voor eenmalige wegwerpverpakkingen voor boter, mayonaise of zeepjes in hotels. Verpakkingen moeten ook beter afbreekbaar worden, zonder chemische schadelijke stoffen. De maatregel kan helpen om de door de EU afgesproken klimaat- en milieudoelen te halen.
· Ontwikkeling revolutionair circulair bindmiddel ligt prima op koers (gww-bouw.nl)
De wegenbouw als pionier en kartrekker binnen de circulaire transitie. Het klinkt in eerste instantie misschien niet logisch. Maar juist binnen deze specifieke discipline is het mogelijk om uit de maatschappij onttrokken reststromen te verwerken tot een nieuw duurzaam bindmiddel. Het is een initiatief waarvoor Latexfalt uit Koudekerk aan den Rijn een compleet en succesvol traject heeft ontwikkeld. GWW volgt de uitrol op de voet.
· Wereldprimeur: in Amsterdam wordt afvalhout omgezet naar waterstof | Change Inc.
Niet-recyclebaar afvalhout zoals snoeiafval en afgebroken takken heeft een nieuwe bestemming gekregen. De vergassingsinstallatie van Bio Energy Netherlands in de haven van Amsterdam zet het om naar waterstof. Daarmee heeft het een primeur: het is wereldwijd voor het eerst dat uit deze vorm van ‘biowaste’ pure waterstof (99,999 procent) gewonnen wordt.
Nieuws over de energietransitie en klimaatverandering
· GIS helpt bij energietransitie en aanpak ondermijning | VNG
Geografische Informatiesystemen (GIS) worden steeds populairder bij gemeenten. Het ondersteunt gemeenten bij de aanpak van grote maatschappelijke thema’s als energietransitie en ondermijning. Met de datavoorziening-tool biedt de VNG gemeenten een GIS die informatie geeft over onder andere deze thema’s.
· Klimaatrisico’s hangen als een donkere wolk boven de woningmarkt: woningen potentieel 325 miljard minder waard – Klimaatweb
De gemiddelde waarde van een koopwoning in Nederland bedroeg aan het eind van het derde kwartaal 443.000 euro. Dit is een stijging van 2,1% ten opzichte van een kwartaal eerder en markeert daarmee weer een kwartaal met een stijging, na drie achtereenvolgende kwartalen met prijsdalingen. De woningwaarde wordt vooral nog beïnvloed door vraag en aanbod, locatie en woninggrootte. Wat tot nu toe nog beperkte invloed lijkt te hebben op de woningprijzen, zijn de klimaatrisico’s. Calcasa onderzocht wat de mogelijke waardevermindering zou kunnen zijn indien natuurrampen zouden worden meegenomen in de totstandkoming van de huizenprijzen. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de waardevermindering zou kunnen oplopen tot 325 miljard euro.
· Overheden hebben recordbedrag uitgegeven aan fossiele steun – Nederlands Dagblad.
Overheden wereldwijd hebben afgelopen jaar een recordbedrag uitgegeven om de fossiele industrie te ondersteunen. Het gaat om meer dan 1700 miljard dollar (ruim 1500 miljard euro) aan subsidies, investeringen en leningen, meldt het International Institute for Sustainable Development (IISD) woensdag na eigen onderzoek.
· Pendelende regenworm voor klimaatadaptatie (melkveebedrijf.nl)
De weerrecords van droogte en overmatige regenval tuimelen over elkaar heen. In het onderzoeksprogramma KLIMAP wordt gezocht naar aanpassing aan deze weersextremen (klimaatadaptatie). De pendelende regenworm kan met zijn diepe verticale gangen de opnamecapaciteit en doorloop (infiltratie) van water in de bodem verdrievoudigen.
In het kader van KLIMAP verschenen onlangs twee wetenschappelijke publicaties van het Louis Bolk Instituut over de mogelijkheid om pendelende regenwormen in te zetten ter verbetering van de waterhuishouding in de landbouw. De resultaten van deze ecologische innovatie geven aan dat deze regenwormen in verschillende typen zandgrond kunnen voorkomen. Ook is er potentie om pendelende regenwormen uit te zetten op plekken waar zij momenteel niet voorkomen.
Nieuws over klimaatadaptatie en Bodemdaling
· Grondwaterstanden gaan richting recordhoogtes (h2owaternetwerk.nl)
Door de aanhoudende regenval zijn de grondwaterstanden in delen van het land heel hoog, terwijl het nog niet eens winter is. Daardoor komen nieuwe records in zicht. Vooral in de poldergebieden en op de lagere zandgronden is sprake van grondwateroverlast. Dat blijkt uit een inventarisatie van ingenieursbureau Aveco de Bondt.
· Meer internationale samenwerking over indeling van de Noordzee – Klimaatweb
Vandaag hebben landen rondom de Noordzee afgesproken om deze zee samen efficiënter te gebruiken en te beschermen. Tot nu toe werkten de landen vooral binnen hun eigen sector samen op internationaal niveau. Denk dan bijvoorbeeld aan de energie-, visserij- en natuursector.
· Wat is de inzet op de VN-klimaattop? – Brusselse Nieuwe
Eind deze maand is het zover. Wereldleiders, politici, lobbyisten en activisten reizen dan af naar Dubai voor de klimaattop van de Verenigde Naties, de COP28. In Dubai maken landen afspraken om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Dat is in ieder geval de bedoeling.
In Brussel kijkt men er al langer naar uit. De Europese Commissie heeft immers grote duurzame ambities en ook vanuit het Europees Parlement komt de oproep: doe nu eindelijk eens samen iets aan het klimaat!
· Cultureel erfgoed opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie – De Erfgoedstem
De gevolgen van klimaatverandering komen sneller en zijn heviger dan gedacht. Daarom is het belangrijk om de maatregelen die nu al zijn getroffen voor klimaatadaptatie versneld uit te voeren, en te bepalen welke extra maatregelen nog meer noodzakelijk zijn. Dit staat beschreven in het Nationaal Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie (NUPKA) dat op vrijdag 17 november jl. naar de Kamer is gestuurd door de Minister van Infrastructuur en Waterstaat.
· “We hebben een nieuw, van nature duurzaam financieel systeem nodig voor de klimaattransitie” (tue.nl)
Naar aanleiding van de VN-klimaattop (COP28) in Dubai, belichten we twee onderzoeken van jonge TU/e-wetenschappers, die vanuit hun technische achtergrond onderzoeken wat de klimaattransitie betekent op maatschappelijk vlak. In deel een: promovendus Willem Klok onderzoekt een transformatie van het financiële systeem. Nu de vraag niet langer is óf, maar hóe we de transitie kunnen maken naar een duurzamere wereld en samenleving, komt er steeds meer ruimte voor onderzoek op het snijvlak van techniek en maatschappij. Want wat is het nut van prachtige groene techniek, wanneer mensen de nieuwe oplossingen niet omarmen?
Europarlement schrapt terugdringen pesticiden
Het Europees Parlement heeft het voorstel verworpen om het gebruik van bestrijdingsmiddelen tegen 2030 te halveren. Daardoor is deze belangrijke bouwsteen van de verduurzamingsplannen van de Europese Commissie, de zogeheten Green Deal, van de baan.
De commissie wil het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen verminderen omdat die mogelijk de gezondheid schaden. Sommige ongedierte- en onkruidverdelgers zouden mogelijk kankerverwekkend zijn of de ziekte van Parkinson kunnen veroorzaken. Bovendien zijn ze slecht voor de soortenrijkdom in de Europese natuur, die er toch al beroerd aan toe is. Van bijvoorbeeld de neergang van bijen en andere bestuivers heeft ook de landbouw last.
Lees hier verder: Europees Parlement blokkeert halvering bestrijdingsmiddelen – Nederlands Dagblad.
Zie ook: Europarlement schrapt terugdringen pesticiden en torpedeert vergroeningsplan landbouw – NRC.
Nieuwe versie 3.0 BUM en HUM Bodemenergie deel 2 (gesloten systemen) vastgesteld
Het College van Deskundigen Bodembeheer van SIKB heeft op 5 oktober jl. een nieuwe versie 3.0 vastgesteld van de handreikingen voor vergunningverlening en toezicht en handhaving bij gesloten bodemenergiesystemen. De aanleiding voor de herziening van deze handreikingen is de komst van de Omgevingswet. De herziene handreikingen treden gelijk met de Omgevingswet (verwacht op 1 januari 2024).
Lees hier verder: Nieuwe versie 3.0 BUM en HUM Bodemenergie deel 2 (gesloten systemen) vastgesteld – SIKB.
Internationaal nieuws
· Kunstmestreus Yara gaat CO2 opslaan onder de Noordzee – Nieuwe Oogst
Kunstmestproducent Yara in het Zeeuwse Sluiskil gaat als eerste bedrijf ter wereld CO2 per schip afvoeren naar het buitenland. Het idee is dat er 800.000 ton per jaar onder de Noordzee bij Noorwegen wordt opgeslagen. Het bedrijf heeft hierover afspraken gemaakt met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De omslag betekent een investering van 194 miljoen euro, waarvan 30 miljoen euro via subsidies door de overheid wordt verleend. Het moet ertoe leiden dat Yara in 2030 1,5 miljoen ton minder CO2 uitstoot ten opzichte van de 3,2 miljoen ton (1,8 miljoen direct, 1,4 miljoen indirect) die in 2020 werd uitgestoten, meldt de NOS.
· Hoe schadelijk is de illegale goudwinning in Suriname? Is er sprake van ‘wildwestsituatie’? (volkskrant.nl)
Hoe schadelijk is de illegale goudwinning in Suriname? Is er sprake van ‘wildwestsituatie’? In het binnenland van Suriname stortte maandag een illegale goudmijn in, waarbij zeker veertien mensen om het leven kwamen. Het ongeluk geeft de buitenwereld een inkijkje in een sector die de Surinaamse regering maar niet onder controle kan of wil krijgen.
· Nature Today | Ecosysteemherstel in het Nederlandse Caribisch gebied
De Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) heeft onlangs op 10 november milieubeheerders bijeengebracht op de Universiteit van Aruba voor een symposium over Nature-Based Solutions (NBS), oplossingen gebaseerd op de natuur, voor het herstel van ecosystemen. Het evenement werd georganiseerd door de DCNA in samenwerking met de Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA), beide non-profit organisaties die zich inzetten voor natuurbehoud. Ze hadden de eer om Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix, DCNA’s beschermvrouwe, te mogen verwelkomen. Aanwezig waren ook de Gouverneur van Aruba, de Minister-President van Aruba, de Minister van Natuur van Aruba, en delegaties van zowel de DCNA als de FPNA, samen met partners en andere belanghebbenden vanuit het hele Nederlandse Caribische gebied.
· Noordzeeconferentie in Den Haag: van nationale doelen naar concrete gezamenlijke actie voor windenergie op zee | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
Vandaag zetten de Noordzeelanden in Den Haag een grote stap vooruit om de plannen voor windenergie op zee te bevorderen. Een gezamenlijke Actie Agenda werkt toe naar een geïntegreerd energiesysteem in 2050, een duurzame en sterke toeleveringsketen in Europa en een beter evenwicht tussen energie en natuur op de Noordzee. Eerder dit jaar spraken de Noordzeelanden en de Europese Commissie gezamenlijke ambities uit voor windenergie op de Noordzee. De Noordzee zal de grootste bron van duurzame energie in Europa worden. Voor deze gedeelde ambities is internationale samenwerking essentieel, daarom komen de Noordzeelanden dit jaar voor de tweede keer bijeen.
Nieuws uit de regio
Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:
Provincie Overijssel
· Bodem verzadigd, watersysteem vol en waterschap waakzaam – Vechtstromen
De maand oktober was recordnat en ook november is wisselvallig begonnen. De grondwaterstanden zijn daardoor momenteel hoog en de bodem is op veel plaatsen verzadigd. Ook de watergangen zitten vol, maar het zorgt nog niet voor grote problemen. Het waterschap is waakzaam en houdt de weersvoorspellingen, waterpeilen en afvoerverwachtingen doorlopend in de gaten.
Provincie Gelderland
· Grenzen aan de wolf in Gelderland
Provincie Gelderland wil grenzen stellen aan de wolf in Gelderland. In nieuw wolvenbeleid staat hoe het college wil toewerken naar een meer beheersbare situatie. “We verbreden de subsidie voor preventie en gaan probleemwolven sneller aanpakken”, aldus gedeputeerde Harold Zoet.
· Meer geld voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer (gelderland.nl)
De komende 4 jaar stellen we € 8,3 miljoen extra subsidie beschikbaar, zodat meer agrariërs in Gelderland mee kunnen doen aan de regeling voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb).
· Arnhemse klei voor verbetering Gelderse landbouwgrond (gelderland.nl)
Zo’n 60.000 m3 (kubieke meter) overtollige Arnhemse klei wordt gebruikt om Gelderse landbouwgronden te verbeteren. De afgegraven klei komt vrij bij de aanleg van woningen in de wijk Schuytgraaf. De eerste 1.000 m3 klei is naar Boerderij Veld en Beek in Doorwerth gebracht.
Provincie Groningen
· Schilderingen-redden-met-een-minibeitel (schadedoormijnbouw.nl)
De Mariakerk in ’t Zandt heeft aardbevingsschade. Grote en kleine scheuren, ook in de bijzondere middeleeuwse muurschilderingen. En dus trok Stichting Oude Groninger Kerken bij het IMG aan de bel. Om de kunstwerken te redden, zetten Aafje Bouwhuis en haar collega-restauratoren speciale technieken in.
· Hulp voor boeren (ook in Midden-Groningen) met aardbevingsschade – Menterwolde.info
Agrariërs in het aardbevingsgebied in de provincie Groningen kunnen vanaf volgende week vrijdag (1 december) een subsidieaanvraag indienen voor de Maatwerkregeling van het Agroprogramma. De provincie Groningen heeft ingestemd met de regeling die door overheden en de agrarische sector is opgezet. Voor de eerste openstelling van deze regeling is 14 miljoen euro beschikbaar.
Provincie Fryslan
· Kinderen bouwen hutten op vervuilde grond in Wommels – Omrop Fryslân (omropfryslan.nl)
De grond van de voormalige gemeentewerf in Wommels is vervuild met asbest en lood. Op het terrein spelen regelmatig kinderen. Tussen de bomen zijn allerlei hutten te vinden, gemaakt van de overblijfselen van de milieustraat. De gemeente neemt daarom maatregelen om het gebied beter af te sluiten.
· Huizen en straten van waddenslib? Koninklijke Tichelaar ziet kansen – Leeuwarder Courant (lc.nl)
Provincie Drenthe
· Bodem- en hydrochemisch onderzoek Roodzanden, eindrapport | Groenekennis (wur.nl)
Onderzoekcentrum B-WARE is door Prolander gevraagd om een bodem- en hydrochemisch onderzoek uit te voeren om natuurpotenties en geschikte inrichtingsmaatregelen in kaart te brengen voor een aantal (voormalige) landbouwgronden van deelgebied Roodzanden. Het onderzoek is gericht op de bodem- en grondwaterkwaliteit. Het uitvoeren van een (ecohydrologische) systeemanalyse en het opstellen van een inrichtingsplan maken geen deel uit van het onderzoek. Met behulp van de resultaten van dit onderzoek kan de opdrachtgever gericht keuzes maken bij de gebiedsontwikkeling. Het deelgebied Roodzanden ligt op de flanken van het beekdal van de Drentsche Aa, gelegen ten noordoosten van Assen.
Provincie Flevoland
· Omroep Flevoland – Nieuws – Opnieuw afschot in de Oostvaardersplassen, bijna 500 grote grazers te veel in gebied
Staatsbosbeheer gaat ruim 400 grote grazers afschieten in de Oostvaardersplassen. Het gaat om 360 edelherten en 45 heckrunderen. Voor 80 konikpaarden wordt eerst gekeken of ze ergens anders heen kunnen. Als dat niet kan, worden de dieren geslacht.
· Omroep Flevoland – Nieuws – Provincie wil zich niet binden aan extra natuurdoelen, Staten ontstemd over minister
De provincie is niet van plan om zich nu al te binden aan aanvullende afspraken met het Rijk op het gebied van natuur, waterkwaliteit, stikstof en landbouw. Flevoland wil geen blanco cheque afgeven voor nadere doelen, zolang het Rijk zelf nog niet eens weet wat die doelen worden.
· Omroep Flevoland – Nieuws – Storm Poly heeft de gemeente Almere uiteindelijk 1,5 miljoen gekost
De gemeente Almere heeft uitgerekend dat storm Poly 1,5 miljoen euro aan schade heeft veroorzaakt aan het groen in Almere: 8,5 ton aan opruimkosten en 6,5 ton aan vervangingskosten.
Provincie Utrecht
· Adriaansens: eerste duurzame afspraken met chemiebedrijf Nobian – Nieuws.nl
Met chemiebedrijf Nobian in Amersfoort zijn afspraken gemaakt over verduurzaming, meldt minister Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat). Door de afspraken kan het bedrijf “haar klimaatdoelstellingen met tien jaar versnellen en daarmee in 2030 al nagenoeg geen CO2 meer uitstoten”, aldus de bewindsvrouw in een brief aan de Tweede Kamer.
Provincie Noord-Holland
· Webinar over aangepaste bodemregels onder de Omgevingswet voor de regio Noordzeekanaalgebied -7 december 2023 (zie bijlagen)
Op donderdag 7 december 2023 van 13.30 tot 15.30 uur organiseert de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied een webinar over de nieuwe bodemregels onder de Omgevingswet. Hier is de link naar het webinar. Het verzoek is om u eerst aan te melden bij de ODNZKG zoals vermeld in de informatiebrief.
· Gemeente Amsterdam verzwijgt bodemvervuiling Amsterdamse Bos – AT5
Zware metalen, kankerverwekkende stoffen en zelfs PFAS, het zit allemaal in de bodem van het Amsterdamse Bos. Al dertig jaar weet de gemeente Amsterdam van deze bodemproblemen, maar ingegrepen is er nauwelijks. Volgens de gemeente Amsterdam zijn er geen directe gezondheidsgevaren voor bezoekers. Maar hoogleraar milieuchemie Pim de Voogt roept juist op tot meer onderzoek, zeker gezien de aanwezigheid van een kinderboerderij en het nieuwe voedselbos.
Provincie Zuid-Holland
· Stadswarmte uit oude zeebodem stap dichterbij na geslaagde boring | Omroep Delft
Er is voldoende heet water onder Delfgauw aangetroffen om over een paar jaar duizenden (flat)woningen in Voorhof en Buitenhof mee te verwarmen. De boring vanaf de Rotterdamseweg in Delft naar een ruim 2,5 kilometer diepe aardwarmtebron aan de overkant van rijksweg 13 is weliswaar nog niet helemaal afgerond, maar er zijn inmiddels voldoende gegevens om te concluderen dat de zoektocht is geslaagd. Dat is vandaag bevestigd tegenover Omroep Delft. Delft kan daarmee de eerste stad in het land worden die op echt grote schaal gebruik gaat maken van ‘geothermie’, zoals aardwarmte van grote diepte ook wel wordt genoemd. Dankzij dat hete bronwater kunnen hele wijken aardgasvrij worden gemaakt.
· Wethouder Roelant Bijderwieden: ‘Vervuiling mag leven van Sliedrechters niet bepalen’’ – Het Kompas Hardinxveld-Giessendam | Nieuws uit de regio
Op het schoolplein, in de supermarkt, maar ook in het gemeentekantoor: overal is de problematiek rondom Chemours het gesprek van de dag. De voorlopige uitspraak van de rechter geeft vertrouwen dat de vervuiler verantwoordelijk gesteld wordt. Hoewel de provincie Zuid-Holland de vergunningverlenende instantie is, wordt ook regelmatig naar de gemeente Sliedrecht gewezen. Want inwoners willen weten wat het college van burgemeester en wethouders van Sliedrecht voor hen kan betekenen. En kunnen zij nog veilig hun eigen eieren en appels eten? Het Kompas Hardinxveld-Giessendam sprak met wethouder Roelant Bijderwieden die het dossier Chemours in zijn portefeuille heeft.
· Delfland stopt met Stimuleringsregeling Klimaatadaptatie – Delfland (hhdelfland.nl)
Het college heeft besloten de Stimuleringsregeling Klimaatadaptatie per 1 januari 2024 te stoppen. In plaats daarvan richt Delfland zich de komende jaren op grootschaligere gebiedsgerichte maatregelen. Hiervoor versterkt het waterschap de samenwerking met partijen als gemeenten, bedrijven en woningcorporaties.
Provincie Zeeland
· ‘Ontpoldering Hedwige nu al een succesverhaal’: na een jaar al vol vissen en vogels – Omroep Zeeland
Ruim een jaar geleden stroomde het eerste water de Hedwigepolder in. Een jaar later blijken er volop vissen en vogels te leven in het veelbesproken natuurgebied. Bij de ontpoldering vertelden experts dat de natuur vijftig jaar nodig zou hebben om zich te ontwikkelen, maar er zijn al snel resultaten. Volgens natuuronderzoekers is het onder water zetten van het gebied nu al een succesverhaal.
· Bedrijventerreinen in Terneuzen worden aangepakt: meer ruimte voor groen, water en parkeren – Omroep Zeeland
De gemeente Terneuzen en ondernemersvereniging VNO-NCW Brabant-Zeeland gaan samenwerken om bedrijventerreinen in de gemeente te helpen verduurzamen. Het eerste gebied dat onder handen genomen zal worden, loopt vanaf de Sluiskilbrug tot aan de Belgische grens, aan de westkant van het Kanaal van Gent naar Terneuzen.
Provincie Noord-Brabant
· Amerikanen filmen de Dommel voor een documentaire – Omroep Brabant
De Nijl, de Mississippi, de Theems, de Seine en de Dommel. Je noemt ze misschien niet allemaal in één adem, maar toch staat deze Brabantse rivier wel in hetzelfde rijtje van de Amerikaanse cameraploeg van Rivers Are Life. Het team dook maandag zelfs op in Nuenen om beelden voor hun serie te maken.
Provincie Limburg
· ‘Waterstofbezoek Willem-Alexander goed voor Limburg’ – 1Limburg
Het bezoek van Willem-Alexander aan de grensregio Noordrijn-Westfalen kan goed uitpakken voor waterstofprojecten in Limburg. Dat zegt Europarlementarier Esther de Lange in het programma AvondGasten Europa. “We zouden veel meer van dit soort grensoverschrijdende samenwerkingsprojecten willen zien in Europa, zeker als het gaat om energie”, aldus De Lange.