Archeologie en cultureel erfgoed
Als u een activiteit gaat uitvoeren waarbij de grond bewerkt of verstoord wordt, kunt u te maken krijgen met archeologie. Bijvoorbeeld bij het verkrijgen van een omgevingsvergunning. In gebieden, waarvan bekend is dat er iets waardevols in de grond zit, gelden meestal strenge regels. In gebieden, waar nog niet bekend is of er waardevolle resten in de grond zitten, gelden vaker minder strenge regels.
Om te weten of archeologische resten een rol spelen bij uw plannen, is het soms nodig om een archeologisch onderzoeksrapport aan te leveren. Hoe omgegaan moet worden met archeologie is sinds 1 januari 2024 geregeld in het Omgevingsplan.
Archeologische vondst melden
Heeft u tijdens uw werkzaamheden bij toeval een archeologische vondst gedaan? Dan meldt u dit bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
Een melding kunt u op drie manieren doen:
- via het e-formulier vondstmelding;
- per e-mail naar info@cultureelerfgoed.nl;
- telefonisch via 033-4217456.
Na verwerking van uw melding staat de informatie in het landelijk register Archeologische Informatie Systeem (Archis). U kunt dit register inzien met een toegangscode.
Informeer ook uw gemeente
U moet niet alleen een officiële melding doen. Maar het is ook belangrijk dat u de gemeente informeert, waar u de vondst deed. De gemeente neemt vervolgens contact op met de regioarcheoloog of neemt zelf passende maatregelen.
(Dreigende) schade
Bij (dreigende) schade kunnen de bodem verstorende werkzaamheden stilgelegd worden. Onder de Omgevingswet zijn zowel de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap als de gemeente waar de vondst is gedaan bevoegd om de werkzaamheden stil te leggen. Het kan zijn dat ze u extra regels meegeven voor het uitvoeren van de werkzaamheden die de schade veroorzaken.
Archeologie en het omgevingsplan
Vanwege de Omgevingswet zijn alle per 31 december 2023 geldende ruimtelijke plannen automatisch opgenomen in het omgevingsplan. Omdat gemeenten vaak veel bestemmingsplannen hadden met verschillende regels voor archeologie, is de kans groot dat al deze verschillende regels zijn overgegaan naar het omgevingsplan en voorlopig nog gelden. Op termijn vervangt de gemeente de ‘oude regels’ door een set van nieuwe regels die gelden voor de hele gemeente. Dat is het eigenlijke omgevingsplan.
Regels op de kaart in het Omgevingsloket
In het Omgevingsloket staan alle regels die gelden op een bepaalde locatie. Dat geldt ook voor archeologie. De regels voor archeologie staan in Regels op de kaart. Dat betekent dat van iedere locatie op de kaart bekend is of er regels gelden voor archeologie. Als dat zo is, ziet u direct welke regels gelden op de gekozen locatie.
Is archeologie wel of niet van toepassing?
Ook al gelden op bepaalde locaties regels voor archeologie, het hoeft niet te betekenen dat deze ook in alle gevallen voor u van toepassing zijn. Dat is afhankelijk van een drietal factoren:
- De activiteit(en) of werkzaamheden;
- De waarde archeologie met bijbehorende drempelwaarde voor verstoring (diepte onder het maaiveld en oppervlakte van het plangebied);
- Eventuele uitzonderingen.
Een toets van de plannen is daarom altijd aan te bevelen.
Archeologisch onderzoeksrapport bij aanvraag vergunning
Voor activiteiten die de bodem verstoren en daarbij de drempelwaarde voor diepte en oppervlakte overschrijden en waarbij geen relevante uitzonderingen van toepassing zijn, dient de initiatiefnemer in de meeste gevallen een (concept) archeologisch onderzoeksrapport aan te leveren bij de aanvraag Omgevingsvergunning.
Soms is voor een locatie in het verleden al een onderzoeksrapport gemaakt. Deze rapporten zijn te raadplegen via de portal Data Station Archaeology van de KNAW.