Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (44 2025)

1. Ministerie herstelt omissie in overgangsrecht zorgplicht Wet bodembescherming

Onlangs is duidelijk geworden dat het overgangsrecht voor de zorgplicht uit de Wet bodembescherming een omissie bevat. Hierdoor zijn 25 gemeenten onbedoeld niet langer aangewezen als bevoegd gezag om aanwijzingen te geven of meldingen te ontvangen in het kader van een overtreding van de zorgplicht.

Dit was nadrukkelijk niet de bedoeling, zoals ook blijkt uit de memorie van toelichting bij artikel 3.2a van de Aanvullingswet bodem. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zal het overgangsrecht op dit punt herstellen. Lees verder

2. Kennis- en Innovatieprogramma PFAS begint volgend jaar 

Het door het vorige kabinet al aangekondigde Kennis- en Innovatieprogramma PFAS begint naar verwachting vanaf 1 januari volgend jaar. Een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat officieel weten: ‘binnenkort’.

Het PFAS-dossier heeft zich waarschijnlijk nog niet in zijn volledige omvang getoond. Elke gemeente met bijvoorbeeld een luchthaven of een (vroegere) brandweerkazerne moet er rekening mee houden dat grond en water op en rond deze locaties vervuild zijn met PFAS. Het reinigen en saneren brengt hoge kosten mee. Lees verder

3. Klimaatpersconferentie: ‘Kabinet moet binnen 5 jaar met plan voor adaptatie komen’

Klimaatverandering ontwikkelt zich in sneltreinvaart, vooruitschuiven gaat de kosten alleen maar verhogen, en voor zowel politiek als burgers liggen de oplossingen klaar. Dat was de rode draad in een van ernst doordrongen klimaatpersconferentie die gisteren door acht klimaatwetenschappers en -deskundigen werd gegeven in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Omdat de experts klimaatverandering aan de vooravond van de Tweede Kamerverkiezingen ‘volledig missen’ op de agenda van politici en de pers, en beiden het ‘schromelijk nalaten’ om burgers goed te informeren over het tempo en de gevolgen van klimaatverandering, voelden ze zich genoodzaakt dit dan maar zelf te doen. Lees verder

4. Consultatie Verzamelregeling IENW bodem 2026

De Verzamelregeling IENW bodem 2026 is op 23 oktober 2025 in consultatie gegaan. De ontwerp Verzamelregeling bevat voor het onderwerp bodem wijzigingen voor de Omgevingsregeling, de Regeling bodemkwaliteit 2022 en de Regeling reinigbaarheid grond 2006. U kunt tot en met 23 november 2025 reageren via de website internetconsultatie.nl. Onderdeel van de Verzamelregeling is het verplicht stellen van het aanleveren van data bij bodemonderzoeken in XML-formaat.

Lees verder op de website van IPLO. 

5. Europees Parlement stemt in met bodemmonitoringsrichtlijn; ‘Gezonde bodems in 2050’

Een meerderheid van het Europees Parlement heeft donderdag 23 oktober ingestemd met de ‘soil monitoring law’, een richtlijn die ervoor moet zorgen dat de Europese bodems over vijfentwintig jaar gezond zijn. „Gezonde bodems zijn de bron van vijfennegentig procent van het voedsel dat we eten, huizen meer dan een kwart van de biodiversiteit in de wereld en zijn de grootste koolstofopslag op land op de planeet. Maar bodem is een schaarse grondstof en zestig procent van de bodems in Europa zijn niet in een goede conditie.“ Dat stelt de Europese Commissie als reden waarom ze een bodemmonitoringsrichtlijn voorstelt. Die moet ervoor zorgen dat tegen 2050 de bodems in de Europese Unie weer gezond zijn.

Lees verder

Zie ook:

6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten

Bijeenkomsten

  • Graag nodigen we je van harte uit voor het BRO’tje Grondwatermonitoring automatisch ophalen op donderdag 30 oktober. In juni organiseerden we een Kennisdag over het automatisch ophalen van gegevens van grondwatermonitoring. In dit BRO’tje worden de belangrijkste onderwerpen van deze dag nogmaals gepresenteerd (zie bijlage).
  • Webinar: Klimaatadaptatie haalbaar en betaalbaar maken in gebiedsontwikkeling – Kennisportaal Klimaatadaptatie
    Klimaatadaptatie loopt in de praktijk vaak vast op financiële grenzen. Projecten worden minder of niet klimaatadaptief uitgevoerd, omdat er simpelweg geen middelen zijn. Daarom gaan we in dit webinar in op de vraag: Hoe kan budget beter benut worden om klimaatadaptie wél mogelijk te maken?
  • Webinar ‘Nieuwe handvatten voor lokale hitteplannen – Kennisportaal Klimaatadaptatie
    Het lokaal hitteplan staat volop in de belangstelling. Enerzijds haalden veel gemeenten het plan dit jaar twee keer van de plank vanwege de dubbele hittegolf. Anderzijds wil het Rijk dat het aantal gemeenten in Nederland met een lokaal hitteplan verdubbeld moet worden: van 90 naar 180. Maar hoe maken we het gemeenten makkelijker om een lokaal hitteplan te maken, of hun bestaande hitteplan te actualiseren en uit te breiden? Daarvoor lopen verschillende initiatieven voor nieuwe hulpmiddelen. Zo komt er een vernieuwde Handreiking Lokaal Hitteplan en publiceert de gemeente Rotterdam een vijfstappenplan voor een wijkgerichte aanpak. Ontwikkelingen die we tijdens het webinar behandelen, dus zorg dat je erbij bent!
  • Kennisdag Sponswerking van landschappen – Kennisportaal Klimaatadaptatie
    De sponswerking van landschappen verbeteren is één van de aanbevelingen vanuit de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater weerbaarder te zijn voor de toenemende weersextremen als hevige regen en extreme droogte. Daarvoor is het belangrijk dat we het vermogen van onze water- en bodemsystemen om regenwater vast te houden verbeteren en behouden. Dit heeft ook een sterke relatie met het thema Gezonde bodems. Hoe breng je de sponswerking zorgvuldig in praktijk? Welke effecten kan sponswerking hebben, gewenst of ongewenst? En welke kennis is er nodig van het water- en bodemsysteem en het beheer? Daarover gaat de Kennisdag Sponswerking van landschappen op 6 november.
  • Symposium ‘Klimaatadaptatie en Infectieziekten – van beleid tot praktijk’ – Kennisportaal Klimaatadaptatie
    Ben je benieuwd naar risico’s en effecten van klimaatadaptatie op
    gezondheid, zoals infectieziekten die door muggen overgedragen kunnen
    worden? Wil je meepraten met experts uit verschillende vakgebieden over hoe
    gezondheid een rol speelt in de inrichting van de leefomgeving? Zet dan 6 november in je agenda voor het symposium ‘Klimaatadaptatie en Infectieziekten!’

7. Nieuws over de Omgevingswet

  • Bouwnormen vrij toegankelijk vanaf 17 november

Het NEN (Nederlands Normalisatie Instituut) maakt de bouwnormen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) vrij toegankelijk vanaf 17 november 2025.

Dit betekent dat deze normen vanaf die datum via het NEN Connect platform door iedereen ingezien kunnen worden.

Het NEN is in Nederland verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het aanbieden van normen. Van het ministerie van Volkshuisvestiging en Ruimtelijke Ordening kreeg het NEN het verzoek om de bouwnormen uit het Bbl vrij toegankelijk te maken.

Lees meer hierover op de website van het NEN.

Bekijk een overzicht van de vrij toegankelijk NEN-normen.

8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik

  • De ILT maakt scherpere keuzes: komende jaren meer aandacht voor milieu

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) richt zich in haar toezicht en handhaving op de grootste risico’s voor mens en milieu. “De komende jaren krijgt het milieu meer aandacht: de effecten van schadelijke stoffen zoals PFAS en broeikasgassen zijn vaak niet met het blote oog te zien, maar hun impact is groot. Op onze gezondheid en onze leefomgeving.” Dit zegt inspecteur-generaal Mattheus Wassenaar over de meerjarenstrategie van 2026 tot 2029. Lees verder op de website van de ILT.

  • Deltaplan Agrarisch Waterbeheer › Groenbemester levert voordeel op, ook bij laat inzaaien in het najaar | Akkerwijzer.nl – Nieuws en kennis voor de akkerbouwers
    Een groenbemester inzaaien in oktober laat? Nee hoor, zegt Maria-Franca Dekkers van de WUR. Ze doet een vierjarige proef naar groenbemesters met speciale aandacht voor het laat inzaaien van de groenbemester. ‘Door klimaatverandering worden de herfstmaanden steeds warmer. Dus: ook in oktober kun je nog een groenbemester inzaaien en profiteren van de voordelen’,
  • Tomorrow’s Dairy: samen werken aan gezonde bodem en schoon water – Nieuwe Oogst
    Een gezonde bodem en schoon water zijn onmisbaar voor een toekomstbestendige melkveehouderij. Binnen het programma Tomorrow’s Dairy werken melkveehouders, Vreugdenhil Dairy Foods en Nestlé samen aan het verlagen van de CO2-uitstoot en het verbeteren van bodem- en waterkwaliteit. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is het BedrijfsBodemWaterPlan (BBWP).
  • Publieksvriendelijke versie PFAS restrictiedossier beschikbaar | RIVM
    In augustus hebben vijf landen (Nederland, Duitsland, Denemarken, Zweden, Noorwegen) een voorstel ingediend voor het uitfaseren van de productie en het gebruik van PFAS(Per- en polyfluoralkylstoffen ) in Europa. Dit voorstel ligt nu ter evaluatie bij de wetenschappelijke comités van ECHA(European Chemicals Agency). Van het voorstel – ruim 3.000 pagina’s – is nu een publieksvriendelijke versie beschikbaar. 
  • Handreiking aan het rijk voor natuurherstel
    Het is een voorstel uit liefde voor de natuur, maar zeker ook uit liefde voor een uitweg uit de stikstofcrisis: het nieuwe ‘bouwsteendocument’ dat overheidskoepels IPO, VNG en Unie van Waterschappen het rijk aanbieden, samen met natuurorganisaties als Natuurmonumenten, de Unie van Bosgroepen en LandschappenNL.

De opzet is: de komende jaren extra beheersmaatregelen nemen in de beschermde natuurgebieden. Tezamen met een uitstootreductie van stikstof, moeten die ervoor zorgen dat al over vijf jaar zeven op de tien habitats er gezonder bij liggen.

Lees verder     

9. Nieuws over Circulaire economie

–

10. Nieuws over de energietransitie

  • Eerste Kamer maakt van warmtewet geen hamerstuk
    Afgelopen zomer nam de Tweede Kamer de Wet collectieve warmte aan met tweederde van de stemmen. Op basis van de partijen die toen voor waren, krijgt de wet in de Eerste Kamer een nog grotere meerderheid achter zich: 55 van de 75 senatoren. Alsnog is deze tweede belangrijke warmtewet geen hamerstuk.
  • Helft van woningbouw in gevaar door stikstof en netcongestie
    Een nieuwe woningbouwrapportage van de twaalf provincies laat zien hoeveel schade de stikstofuitspraak van de Raad van State van eind vorig jaar heeft aangericht. De helft van alle woningbouw ligt binnen vijf kilometer van een Natura 2000-gebied. Deze projecten maken nauwelijks nog kans op een natuurvergunning, melden de provincies die daar het bevoegd gezag voor zijn. Dan gaat het om honderdduizenden woningen die niet kunnen worden neergezet.

11. Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling

  • Utrechtse wetenschappers ontwikkelen toekomstmodel klimaatadaptatie
    Welke klimaatadaptatie-maatregelen zijn haalbaar om te implementeren en welke zijn effectief om klimaatrisico’s te reduceren, nu en in de toekomst? Om dit soort vragen te kunnen beantwoorden ontwikkelde een internationaal onderzoeksteam van de Universiteit Utrecht een nieuwe aanpak, die fysieke, economische, bestuurlijke en juridische variabelen integreert.

12. Nieuws over (grond)water

  • Deltacommissaris bezoekt Dutch Design Week: water letterlijk in goede handen – Brabant
    Deltacommissaris Co Verdaas bezocht op donderdag 23 oktober de Dutch Design Week in Eindhoven. Tijdens het werkbezoek aan dit Brabantse evenement stond het ontwerp In Goede Handen centraal, over water als leidend principe voor gebiedsontwikkeling en bouwprocessen. Dit ontwerp is ontwikkeld door ontwerper Jeroen Peeters (Future of Now) in samenwerking met de Waterambassade. Het bezoek vond plaats in aansluiting op het bredere overleg met gedeputeerde Saskia Boelema over de Brabantse inzet in het Deltaprogramma.

13. Nieuws uit de regio

Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:

Provincie Groningen

Provincie Fryslan

Provincie Drenthe

Provincie Overijssel

Provincie Flevoland

Provincie Gelderland

Provincie Utrecht

Het bestemmingsplan voor de Vinkeveense Plassen kan voorlopig doorgaan. Dat betekent dat mensen vergunningen kunnen gaan aanvragen voor hun nu nog illegale bouwsels.

Provincie Noord-Holland

Provincie Zuid-Holland

Provincie Zeeland

Provincie Noord-Brabant

Provincie Limburg

Caribisch Nederland