Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (38 2025)

1. Antwoorden op Kamervragen PFAS-gerelateerde onderwerpen

Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Aartsen gaf op 29 augustus 2025 antwoord op 37 Kamervragen over de berichten over de toegang van overheden tot mogelijk met PFAS-vervuilde bedrijfslocaties en over PFAS-lozingen op de riolering van Weert. Hij deed dit mede namens de minister van Infrastructuur en Waterstaat. Lees verder

2. Wat betekent verzilting voor water, landbouw en natuur?

Steeds vaker dringt zout water ons land binnen, voor een deel als gevolg van klimaatverandering. Wat betekent dit voor het water- en bodemsysteem, voor de landbouw en de natuur? Om dit te onderzoeken, heeft het Rijk samen met STOWA een ambitieus programmaplan opgesteld: ‘Omgaan met zout in landbouw, natuur en waterbeheer’. Voor het jaar 2025 is 400.000 euro beschikbaar om een start te maken. Het doel is een meerjarig kennisprogramma met een budget van ongeveer 1 miljoen euro per jaar. Lees verder

3. Rijkswaterstaat: 35 procent van grote lozingsvergunningen herzien

Rijkswaterstaat heeft de afgelopen tijd 35 procent van de vergunning voor grote industriële lozingen op grote rivieren, kanalen en andere rijkswateren tegen het licht gehouden. Dat laat demissionair minister Robert Tieman van Infrastructuur en Waterstaat weten in een brief aan de Tweede Kamer.

Rijkswaterstaat is het bevoegd gezag voor in totaal 727 vergunningen voor lozingen van afvalwater op rijkswateren. Daarbij gaat het om 211 grote industriële bedrijven die onder de Europese Richtlijn Industriële Emissies vallen en 516 overige vergunningen van onder meer afvalverwerkers, voedingsmiddelenindustrie en stortplaatsen. Lees verder

4. Derde belanghebbendenbijeenkomst PFAS-onderzoeksprogramma

Afgelopen donderdag 4 september vond op het RIVM de derde bijeenkomst voor belanghebbenden van het PFAS-onderzoeksprogramma plaats. Onder de circa 140 deelnemers bevonden zich vertegenwoordigers van nationaal, regionaal en lokaal beleid, GGD’en, waterschappen, belangenorganisaties, bedrijfsleven, universiteiten en onderzoeksinstituten.

De centrale vraag van het PFAS-onderzoeksprogramma is: hoe kan, aanvullend op de bestaande en voorgenomen maatregelen, de PFAS-blootstelling van mensen via voedsel, drinkwater en leefomgeving in Nederland verder verlaagd worden? Tijdens deze bijeenkomst zijn de beschikbare resultaten van het onderzoeksprogramma en lopende onderzoeken besproken. Lees verder

5. Langdurige droogte heeft grote impact op de vegetatie en bodems van heidevelden

Door klimaatverandering hebben we in ons land steeds vaker te maken met periodes van droogte. Biologen van de Universiteit van Amsterdam werken al 25 jaar aan een uniek experiment op een heide, waarbij ze kijken wat langdurige droogte doet met dit kwetsbare type natuurgebied. Een team onder leiding van Franciska de Vries en Mariana Gliesch heeft nieuwe deelresultaten van dit experiment gepubliceerd in vakblad Global Change Biology. Hun werk laat onder meer zien dat droogte de samenstelling van de microbiële gemeenschap in de bodem van de heide langdurig verandert, maar dat dit verrassend genoeg weinig invloed heeft op hoe veel CO2 het heidesysteem opneemt. Belangrijker is of er jonge of oude heideplanten groeien. Lees verder

6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten

Bijeenkomsten

7. Nieuws over de Omgevingswet

8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik

9. Nieuws over Circulaire economie

De handreiking is bijvoorbeeld interessant voor gemeentelijke accounthouders, parkmanagers, ondernemersverenigingen of BIZ-vertegenwoordigers. De handreiking heeft ruimtelijke inrichting als focuspunt. Daarbij is gebruikgemaakt van 25 praktijkvoorbeelden. Een quickscan analyseert die 25 bedrijventerreinen op circulaire functies en de ruimtelijke kwaliteit van die functies.

10. Nieuws over de energietransitie

11. Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling

  • ‘We zouden een landelijke aanpak natuurbranden moeten hebben’ – Kennisportaal Klimaatadaptatie
    Na enkele natte jaren is 2025 weer erg droog. Dit voorjaar waren er meerdere natuurbranden in Nederland, en ook afgelopen augustus was het erg droog. Wat betekent dit voor natuurbrandbeheersing? Gebeurt er genoeg of is er door toenemende natuurbranden in de toekomst meer nodig? En welke kennis over natuurbranden ontbreekt nog? We spraken erover met Margreet van Marle, expert natuurbranden en klimaatverandering bij Deltares.
  • Gezonde, open bodemstructuur: goed voor boer én waterbeheerder | STOWA
    Door klimaatverandering nemen weersextremen toe. Dat leidt in Nederland steeds vaker tot hevige regenval. Dit zorgt in toenemende mate voor plasvorming op landbouwpercelen en oppervlakkige afspoeling van regenwater naar het oppervlaktewater (maaiveldafvoer). Dit kan zowel voor boeren als waterbeheerders erg vervelend zijn. Gelukkig valt er wat aan te doen, blijkt uit het NWO-project SURFLAT, ‘Surface runoff in flat areas’. Hoe? Zorg voor een gezonde, open bodemstructuur en voorkom bodemverstoring.

12. Nieuws over (grond)water

  • Plasvorming op het land probleem voor zowel boeren als waterschappen
    Grote plassen op het land en afspoeling naar de sloot, met alle gevolgen van dien voor bijvoorbeeld de waterkwaliteit. Hevige regenval veroorzaakt voor zowel boeren als waterbeheerders problemen als het water onvoldoende in de bodem infiltreert. Deltares deed onderzoek naar het verschijnsel en naar mogelijke oplossingen.
  • In gevallen van watertekort: een drinkwaterrestrictie?
    De tien drinkwaterbedrijven die Nederland telt zijn de komende jaren nog druk bezig met het vinden van extra winningscapaciteit. De vraag naar drinkwater groeit namelijk, vanwege de bevolkingstoename, de ambitieuze woningbouw en de behoefte van het bedrijfsleven. Tegelijkertijd kost het ze toenemend moeite drinkwater op een goede kwaliteit te krijgen, vanwege medicijnresten, nitraatuitspoeling uit de landbouw, en hardnekkige chemische stoffen als PFAS.
  • WPS partnerschap wil samenhang tussen klimaatverandering, waterschaarste en conflict laten zien
    Ieder kwartaal publiceert het Water, Peace & Security partnerschap een update over waterconflicten in de wereld. Dit om de ‘samenhang tussen klimaatverandering, waterschaarste en gewelddadige conflicten’ te laten zien.
  • De modelleur in transitie: waterbeheer in het tijdperk van data en AI
    De waterwereld is volop in beweging: droogte en wateroverlast wisselen elkaar in rap tempo af en burgers laten steeds nadrukkelijker hun stem horen in de zoektocht naar oplossingen. Tegelijkertijd raast de technologische revolutie voort, met kunstmatige intelligentie, een stortvloed aan data en ongekende rekenkracht. De vraag is wat deze ontwikkelingen betekenen voor de watermodellering. Tijdens het symposium Nieuwe technieken voor sneller en beter inzicht: kansen voor watermodellen van STOWA stonden die vragen centraal.
  • Oplossingen voor hoofdpijndossier PFAS – Waterforum
    PFAS is bij veel waterschappen een hoofdpijndossier. De Unie van Waterschappen pleit al jaren voor een algeheel Europees verbod op per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS). Maar voorlopig is het nog niet zover en vinden we PFAS overal terug. De lozingsnormen voor afvalwater worden steeds strenger. Dat stelt de waterschappen voor een lastige opgave. Twee experts van Arcadis denken dat ze de waterschappen kunnen helpen.

13. Nieuws uit de regio

Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:

Provincie Groningen

Provincie Fryslan

  • Honderden demonstreren in Holwerd tegen gaswinning onder de Waddenzee
    In het Friese dorp Holwerd hebben vanmiddag honderden mensen gedemonstreerd tegen de gaswinning onder de Waddenzee. De actie was georganiseerd door de Waddenvereniging en Milieudefensie. Vanuit het hele land waren bussen met demonstranten gekomen, meldt Omrop Fryslân. Het ging volgens Milieudefensie om zo’n 600 actievoerders.
  • Contour Vismigratierivier gereed: project gaat laatste grote fase in | Fryslan
    Het werk aan de buitenste dam in het IJsselmeer zit erop. Daarmee is de hele contour van de Vismigratierivier gereed. Een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van dit unieke natuurherstelproject, dat miljoenen trekvissen vrije doorgang geeft tussen de Waddenzee en het IJsselmeer. Met de nieuwste dam rondt aannemer Van Oord zijn laatste werkzaamheden aan het project af. Er volgt nog één stap in de bouw: de aanleg van de slingerende rivier. Hier start aannemer Boskalis Nederland in 2026 mee.

Provincie Drenthe

Provincie Overijssel

Provincie Flevoland

Provincie Gelderland

Provincie Utrecht

Provincie Noord-Holland

Provincie Zuid-Holland

  • Handreiking voor bedrijven in de Rotterdamse haven bij participatie onder Omgevingswet | DCMR
    Deltalinqs, DCMR Milieudienst Rijnmond en Havenbedrijf Rotterdam hebben een praktische handreiking ontwikkeld voor bedrijven die te maken krijgen met participatie bij nieuwe initiatieven onder de Omgevingswet. De handreiking biedt een gestructureerde aanpak om belanghebbenden tijdig en effectief te betrekken bij vergunningaanvragen voor nieuwe (grote) projecten.
  • Politiek Zuid-Holland worstelt met toekomst onrendabele Waterbus | Schuttevaer.nl
    De exploitant van de Waterbus gaat failliet als de provincie Zuid-Holland geen verbindingen schrapt in het ov-netwerk over water tussen Rotterdam en de Drechtsteden. Die boodschap gaf gedeputeerde Frederik Zevenbergen in een debat met de Provinciale Staten over de toekomst van het personenvervoer over water. ‘We willen het aantal lijnen afschalen, want het alternatief is het einde van de Waterbus in zijn geheel’, zei Zevenbergen (VVD).

Provincie Zeeland

  • Zeeland haalt Canadese kennis over kernenergie in huis
    De provincie Zeeland heeft expertise uit Canada ingeschakeld voor het opzetten van een kenniscentrum over kernenergie. Zeeland gaat samenwerken met de technische universiteit van Ontario, waar nucleaire opleidingen worden gegeven. Gedeputeerde Jo-Annes de Bat ondertekende hiervoor in Canada een intentieovereenkomst.
  • Gemeenten vragen minister aandacht voor erosie Brouwersdam
    De gemeenten Schouwen-Duiveland (Zeeland) en Goeree-Overflakkee (Zuid-Holland) en recreatieondernemers hebben bij demissionair minister Robert Tieman van Infrastructuur en Waterstaat hun zorgen uitgesproken over de erosie aan de buitenkant van de Brouwersdam. De delegatie wees erop dat de plek zeer populair is bij bewoners, recreanten en toeristen, maar dat het strand in rap tempo verdwijnt doordat het zand wegspoelt.

Provincie Noord-Brabant

Provincie Limburg

  • Limburg kijkt naar mestvergisting om groen gas op te wekken
    De provincie Limburg wil boeren stimuleren gezamenlijk mest te vergisten om groen gas op te wekken. Volgens onderzoek dat Limburg liet uitvoeren, kunnen boeren zo via gedeelde installaties ongeveer 100 miljoen kubieke meter gas per jaar produceren, een vijfde van al het gas dat Limburgse huishoudens jaarlijks gebruiken. De provincie spreekt van ‘grote kansen’ voor de gasproductie uit zogeheten monomestvergisting en zegt dat dit ook kan bijdragen aan het reduceren van stikstof.
  • RIWA-Maas: immissietoets voor lozingen toe aan update
    Nu de waterstand van de Maas steeds wispelturiger wordt, is de immissietoets voor lozingen van afvalwater aan herziening toe. Dat concludeert onderzoeks- en adviesbureau HKV Lijn in Water in een onderzoeksrapport dat is opgesteld in opdracht van RIWA-Maas, de vereniging van zes drinkwaterbedrijven die water uit de Maas winnen.
  • Rijkswaterstaat gunt VenR Stuwen Maas aan Stuwkracht Maas
    Rijkswaterstaat heeft de definitieve gunning voor de Planfase van de Vernieuwingsopgave van de zeven stuwen in de Maas gegund aan consortium Stuwkracht Maas. Hierin vormen Haskoning en Witteveen+Bos de leidende combinatie. Daarnaast maken Boorsma, HKV Lijn in Water, Nebest en Peelen-Global ook deel uit van het consortium.

Caribisch Nederland

BES-top op Bonaire

Onderzoek: vuilstort in Lagun, Bonaire schaadt mens en natuur – Het nieuws van Bonaire
Een nieuw onderzoek van Eveline Crombach (Radboud Universiteit) laat zien dat de vuilstort bij Lagun, Bonaire, al meer dan dertig jaar een gevaar vormt voor de gezondheid van bewoners en voor de natuur. Het afval wordt er zonder goede regels en toezicht gestort. De stortplaats is inmiddels uitgegroeid tot een berg van 25 meter hoog. Grote branden in 2024 zorgden voor dikke rookwolken en giftige as die zelfs aan de andere kant van het eiland neerkwam.