Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (37 2025)

1. Provincies kunnen wél toegang tot PFAS-locaties afdwingen

De laatste paar jaar laten provincies in beeld brengen wat binnen hun grenzen mogelijke met PFAS vervuilde locaties zijn. Met name verdacht zijn bedrijven met blusschuiminstallaties, brandweerkazernes en bedrijven die zelf PFAS verwerken.

Maar dit onderzoek wordt belemmerd doordat sommige bedrijven geen inspectie van hun terrein toelaten. Dat meldde de NOS afgelopen juli. Deze bedrijven weigeren volgens de omroep het nemen van bodemmonsters op hun locaties. Het zou gaan om zo’n 25 bedrijven in Zeeland, negen in Overijssel en ruim twintig ‘bedrijven en particulieren’ in Gelderland. Hier zijn Kamervragen over gesteld. Lees verder

2. 7 miljoen euro voor landschapselementen: impuls voor biodiversiteit en schoon water

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) trekt 7 miljoen euro uit voor de aanleg van nieuwe landschapselementen in Nederland. De subsidie is toegekend aan een collectieve aanvraag van Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel en achttien partners. Het project richt zich nadrukkelijk op herstel van biodiversiteit, klimaatadaptatie én waterkwaliteit. Lees verder

3. Reflectie kennisconsortium op concept-maatregelenpakket van de Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel

In juni 2025 heeft de Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel (MCEN) een kennisconsortium, bestaande uit PBL, RIVM, Deltares en Wageningen UR, verzocht om te reflecteren op een toen voorliggend pakket aan maatregelen. Het doel van de voorgenomen maatregelen is de vergunningverlening wat betreft de stikstofdepositie en natuurherstel weer vlot te trekken, om zo “Nederland van het slot te halen”.  Lees verder

4. Kennisnotitie microplastics in de lucht

Miljarden minuscule plastic deeltjes, microplastics en nanoplastics (MNP), zweven onzichtbaar in de lucht die we inademen. Te klein om te zien, maar overal om ons heen. Deze piepkleine stukjes plastic komen van allerlei plekken en vermengen zich met fijnstof. Studies tonen aan dat wij deze microplastics binnenkrijgen via ons voedsel, daarnaast wijst steeds meer onderzoek uit dat we ook via de lucht worden blootgesteld. Het is echter nog niet duidelijk wat de nadelige gevolgen zijn van deze plastic deeltjes op onze gezondheid, dieren en het milieu. In deze kennisnotitie vatten wij de huidige kennis samen over onze blootstelling aan microplastics via de lucht. Er is nog veel wat we niet weten. Lees verder.

5. Nederlandsche Bank betrekt bedrijfslocaties voortaan nauwkeuriger bij inschatting klimaatrisico’s

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft haar methode voor de statistische bepaling van klimaatrisico’s, zoals overstromingen en waterschaarste, voor investeringen van financiële instellingen in niet-financiële bedrijven in de eurozone vernieuwd. Doel is om voortaan niet langer alleen hoofdkantoren van bedrijven, maar ook andere vestigingen die fysiek risico lopen in deze risicoanalyses te betrekken. Vooral voor locatiespecifieke natuurrampen, zoals kust- en rivieroverstromingen, leidt dit tot een realistischer risicoinschatting, stelt de bank. Lees verder

6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten

Bijeenkomsten

  • BRO’tje 11 september
    In het BRO’tje van 11 september nemen we je mee in een HTO-project (Hoge Temperatuur Opslag) van de TU Delft. De TU past in dit project op de campus BRO-data toe om de ondergrond goed in kaart te brengen.  Er is inmiddels een HTO-warmteopslag op 100 tot 500 meter diepte aangelegd. Het opgeslagen water heeft een temperatuur van 40 tot 90 graden uit aardwarmte en wordt in de winter benut voor verwarming.
  • Webinar ZoNline 16 september ’25
    Deze keer staat het webinar in het teken van het project “Bouwen aan een 3D digitale gemeente”. Gerlof de Haan en Erik Meerburg vertellen namens de VNG over de visie achter dit project. Verder komen de aanpak en de resultaten aan bod en hoe je (als gemeente) mee kunt doen. Natuurlijk is er voldoende ruimte om via de chat vragen te stellen.
  • RemTech 2025, 15-19 september
    This year’s edition offers a unique opportunity for regulators and experts to stay updated on cutting-edge policies, standards, and technologies in soil and groundwater management. All sessions are completely free of charge, accessible online with just an email and internet connection, and some of them (from Wednesday 17 to Friday 19 September) can also be attended onsite and all participants (online or onsite) will receive a Certificate of Attendance.

7. Nieuws over de Omgevingswet

  • Achterstallige BAG-registratie kost gemeenten miljoenen
    Gemeenten missen jaarlijks naar schatting 36 miljoen euro aan WOZ-inkomsten doordat gebouwmutaties zoals aanbouwen, bijgebouwen en nieuwbouwtrajecten ontbreken in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT).
  • Gemeenten zetten stappen richting een open overheid | VNG
    Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen zijn in 2025 zichtbaar verder gekomen met de implementatie van de Wet open overheid (Woo). Dat blijkt uit de jaarlijkse monitor van de VNG. De Woo wordt minder als verplichting en meer als kans gezien om transparantie en informatiebeheer te borgen in de organisatie.

8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik

  • Waterschappen: Geborgde aanpak natuurherstel vereist meer dan alleen budget
    De Unie van Waterschappen onderschrijft de conclusies uit de recente reflectie van het kennisconsortium – bestaande uit PBL, WUR, Deltares en RIVM – op het maatregelenpakket ‘spoor 2’ van de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel (MCEN).
  • ‘Ecologisch maaien is als pleisters plakken’
    In Nederland is lang niet iedereen tevreden over het huidige beheer van openbaar groen. Ecologisch maaien is goed bedoeld, maar zorgt volgens onderzoeker Richard de Vries wel voor een toenemend gevoel van onveiligheid.
  • Factsheet geeft overzicht informatiebronnen natuur en groen | VNG
    Natuur en groen zijn belangrijke bouwstenen in de ruimtelijke opgaven. Met de komst van de Europese natuurherstelverordening spelen ze de komende jaren ook een rol in het herstel van stedelijke ecosystemen. In onze nieuwe factsheet vindt u een overzicht van belangrijke informatiebronnen over natuur en groen.

9. Nieuws over Circulaire economie

  • Structurele kostenverlaging redt Nederlandse plasticrecyclingsector – Duurzaam Ondernemen
    De mechanische recyclingsector in Nederland staat onder grote druk. Faillissementen stapelen zich op, terwijl Europese wetgeving zoals de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) vraagt om meer inzet van gerecycled plastic. Zonder ingrijpen verdwijnt cruciale infrastructuur voor een circulaire economie en daarmee de koploperspositie van Nederland in Europa ten aanzien van circulaire plastics. Nieuw onderzoek van Copper8, SD&Co, Verpact en Invest-NL laat zien dat structurele kostenverlaging nodig is om de recyclingsector rendabel én toekomstbestendig te maken.
  • De zoektocht naar circulaire potgrond voor teler en tuinliefhebber – PONT Klimaat
    Planten groeien goed op de potgrond, die bij iedere tuinwinkel om de hoek te koop is. Maar het veen daarin is niet goed voor het milieu. Business unit Glastuinbouw van Wageningen University & Research zoekt daarom samen met de potgrondbedrijven naar alternatieven die duurzamer zijn. Biochar, een soort houtskool, zou een goed alternatief zijn. Maar is het wel zo makkelijk om veen te vervangen door biochar?

10. Nieuws over de energietransitie

  • –

11. Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling

12. Nieuws over (grond)water

  • Drinkwaterbedrijven bezorgd over te hoge concentraties lithium in de Rijn
    Een groep Nederlandse drinkwaterbedrijven waarschuwt voor het gevaar van te hoge concentraties lithium in de Rijn. Samenwerkingsverband RIWA-Rijn roept namens de bedrijven de Europese Commissie op tot een Europese kwaliteitsnorm.
  • Geen drinkwater uit Nederlandse Maas door vervuiling propamocarb in Wallonië | VILT vzw
    De drinkwaterwinning in de Nederlandse Maas wordt verhinderd door vervuiling in Wallonië. Dat meldt de Nederlandse drinkwatermaatschappij WML. De verontreiniging wordt vooral veroorzaakt door te hoge concentraties van het bestrijdingsmiddel Propamocarb. WML vraagt om drinkwaterbronnen beter te beschermen.
  • Meer aandacht voor transparantie bij waterschappen  – Unie van Waterschappen
    De Unie van Waterschappen, VNG en IPO presenteerden op 2 september tijdens de iBestuur Conferentie in Utrecht hun jaarlijkse Woo-monitor. Uit deze evaluatie van de Wet open overheid (Woo) van de Unie van Waterschappen blijkt dat er op beleidsmatig, organisatorisch en cultureel vlak nog meer stappen moeten worden gezet om tot een transparante en toegankelijke informatiehuishouding te komen. De monitor laat echter ook zien dat de waterschappen de urgentie van deze opgave breed onderschrijven.
  • STOWA en HWH brengen brochure uit over AI in het waterbeheer | STOWA
    De mogelijkheden van kunstmatige intelligentie (AI) lijken eindeloos, ook voor het regionale waterbeheer. Maar wat is AI nu precies, welke mogelijkheden biedt het en wat zijn de valkuilen? Om daar meer duidelijkheid over te scheppen heeft STOWA samen met het Waterschapshuis de brochure ‘AI aan zet in het waterbeheer’ gemaakt.

13. Nieuws uit de regio

Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:

Provincie Groningen

  • Gemeente Groningen doet grondstoffen in de aanbieding
    Groningen komt als eerste gemeente in Nederland, na een periode van proefdraaien, met een online Grondstoffencatalogus. Met deze catalogus worden materialen die door de gemeente als afval zijn ingezameld aangeboden aan bedrijven en instellingen.

Provincie Fryslan

Provincie Drenthe

Provincie Overijssel

  • Nieuw initiatief moet Twente weerbaarder maken tegen droogte
    Droogte en waterschaarste zijn in Twente een steeds urgenter probleem. Om Twente weerbaarder te maken tegen droogte start het Climate Centre van de Universiteit Twente, met steun van het KlimaatInitiatief Nederland (KIN), een nieuw kennis-in-actieproject. Het doel: wetenschap en praktijk structureel dichter bij elkaar brengen.
  • Werkzaamheden in Molenbos en Haardennen van start – De Toren Hardenberg
    Landschap Overijssel start vanaf half september met werkzaamheden in het Molenbos en de Haardennen, vlakbij Balkbrug. Doel van de maatregelen is om meer water vast te houden in deze natuurgebieden, zodat de gevolgen van droogte worden beperkt. De werkzaamheden vinden uitsluitend plaats binnen de gebieden zelf en hebben geen effect op de omliggende gronden. 
  • Herstel historische landschapselementen bij Oldemarkt en omgeving – Nieuwsbode De Kop | Al het nieuws uit Steenwijkerland
    Staatsbosbeheer start begin september met herstelwerkzaamheden aan historische landschapselementen in de omgeving van Steenwijkerwold, Basse, Paasloo en Oldemarkt. Het doel is het herstellen en onderhouden van hakhoutpercelen en houtwallen en bossingels, die van oudsher een belangrijk onderdeel zijn van het karakteristieke landschap in deze regio. In opdracht van Staatsbosbeheer wordt het werk uitgevoerd door Firma Oving uit Buinen.

Provincie Flevoland

Provincie Gelderland

  • Arnhemse bouwers te lang in ongewisse
    De ODRA voldoet bij het verlenen van bouwvergunningen niet aan de eigen standaarden voor publieke tevredenheid, concludeert de Rekenkamer Arnhem in het rapport Bouwen aan vertrouwen. Ook heeft de gemeente Arnhem als opdrachtgever van de omgevingsdienst slechts beperkt grip op de bouwtaken.
  • Provincie geeft vergunning voor afschieten probleemwolf – Omroep Gelderland
    De provincie Gelderland heeft toestemming gegeven voor het doden van een probleemwolf in Voorthuizen. De wolf heeft bijna twintig keer schapen aangevallen die achter een wolfwerend raster stonden. Het is voor het eerst in Nederland dat er een afschotvergunning wordt gegeven na aanvallen op vee.
  • Minister moet gevraagde agrarische gegevens openbaar maken aan Omroep Gelderland
    De minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur moet agrarische gegevens openbaar maken waar Omroep Gelderland via een Woo-verzoek om heeft gevraagd. Als de minister dit niet doet, staat er een dwangsom op van 50.000 euro per dag. Het gaat om een overzicht van alle agrarische ondernemingen in Gelderland waar vee wordt gehouden in 2023. Dat volgt uit een uitspraak in een kort geding bij de rechtbank Den Haag. Ook NRC Handelsblad en Follow the Money hadden om bepaalde agrarische gegevens gevraagd, maar de vorderingen daarover worden afgewezen.

Provincie Utrecht

Provincie Noord-Holland

  • Tóch geen dinoterb in Noord-Hollands oppervlaktewater
    Nee, er zat in 2024 toch geen dinoterb in het Noord-Hollandse oppervlaktewater. Dat meldt het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier na eigen onderzoek, en aanvullend onderzoek door kennisinstituut Deltares. Het hoogheemraadschap trekt bovendien alle dinoterb-metingen van de afgelopen vijf jaar in.
  • Plannen bodemenergie Mercatorpark ter inzage – Gemeente Amsterdam
    We willen meer duurzame energie opwekken. Een manier om dit te doen is via bodemenergie. Energie voor de Stad heeft 2 plannen gemaakt om systemen voor bodemenergie te bouwen in het Mercatorpark. Deze liggen nu ter inzage. Dit betekent dat u ze kunt lezen en er op kunt reageren. Reageren kan van 4 september tot 16 oktober 2025.
  • In Amsterdam-Noord worden eerste bestaande sociale huurwoningen verwarmd met riothermie
    In Amsterdam-Noord begint na de zomer de aanleg van het eerste netwerk in Nederland waarmee bestaande sociale huurwoningen worden verwarmd met riothermie. Het gaat om 607 sociale huurwoningen in Buikslotermeer. Ze krijgen vanaf 2026 duurzame warmte uit rioolwater. In Amsterdam hebben het uitvoerende consortium en de gemeente het contract voor uitvoering van het project getekend.

Provincie Zuid-Holland

Provincie Zeeland

  • 6.500 ton vervuilde grond moet weg uit moestuinen Kruiningen; is 1 miljoen daarvoor genoeg? – Omroep Zeeland
    De gemeente Reimerswaal heeft 1 miljoen euro begroot voor het weghalen en verwerken van de met PFAS vervuilde grond uit het moestuincomplex in Kruiningen. Wethouder Nico van der Hoest houdt rekening met een scenario dat dit wellicht niet voldoende is, als tijdens het afgraven en verwerken van de grond blijkt dat de vervuiling uitgebreider is dan verwacht.
  • Kust verdient bescherming, ook tegen toerist
    Het in 2017 gesloten Kustpact moet kwetsbare kustnatuur en het open kustlandschap beschermen tegen bovenmatige recreatie. Eind dit jaar loopt het af. Wat heeft het gebracht en wat niet? Op bezoek in Zeeland. ‘Moesten we dat wel willen: een eiland voor de kust?’

Provincie Noord-Brabant

Provincie Limburg

  • Mogelijk meer PFAS-lozingen in de Maas: zorgen om natuur en drinkwater | NPO Radio 1
    Een afvalbedrijf in Weert wil meer PFAS lozen in de Maas. De provincie lijkt dat plan goed te keuren, ondanks waarschuwingen van toezichthouders. Dat zorgt voor onrust; wat betekent dit voor natuur, milieu en de drinkwatervoorziening? Gemeente Weert, Waterschap Limburg en verschillende organisaties hebben bezwaar ingediend, en ook in de Provinciale Staten klinkt stevige kritiek.
  • Minimalisatieplicht voor CFS Weert voor lozing onbekende PFAS-verbindingen
    Tweede Kamerlid Geert Gabriëls (Groenlinks-PvdA) stelde op 4 augustus Kamervragen over de lozingsvergunning voor CFS in Weert. Staatssecretaris Thierry Aartsen van IenW wijst in de beantwoording op de minimalisatieplicht zoals dat geldt voor alle Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). Bij het beoordelen van de vergunning kijkt de provincie dus ook naar het minimaliseren van onbekende PFAS-emissies aan de bron.
  • Onderzaai bij mais helpt tegen waterafspoeling Limburgse heuvels
    Hevige regenbuien zorgen in Zuid-Limburg niet alleen voor wateroverlast, ze verslechteren ook de waterkwaliteit. Onderzaai van mais met rietzwenkgras helpt om waterafspoeling tegen te gaan, zo blijkt uit een proef van Wageningen University & Research. Daardoor komen meststoffen minder snel in beken en rivieren terecht.

Caribisch Nederland

De link tussen grondwater en mariene natuur op Saba | Deltares
Saba wil gerichte maatregelen nemen om haar unieke mariene natuur te beschermen. Daarvoor moet ook begrepen worden hoe de vervuiling via grondwater plaatsvindt. Een nieuwe studie van Deltares, uitgevoerd in opdracht van het Openbaar Lichaam Saba, geeft voor het eerst een volledig beeld van hoe voedingsstoffen, zoals stikstof en fosfor, vanaf het land in de zee terechtkomen, en welke rol grondwater daarbij speelt.