vrijdag 1 augustus 2025

Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (30 2025)

1. Antwoorden Kamervragen over PFAS-vervuiling en -lozing door Custom Powders in Helmond

Demissionair minister Hermans van Klimaat en Groene Groei gaf op 18 en 23 juni 2025 antwoord op 39 Kamervragen over de berichten over PFAS-vervuiling en PFAS-lozing in Helmond. Zij deed dit mede namens demissionair staatssecretaris Nobel van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Lees verder

2. Reserveer de datum: Schakel Special op 27 november

De volgende Schakel Special – een selectie van de beste workshops van de Schakeldag – is op donderdag 27 november 2025. Locatie van deze dag wordt het WTC in Leeuwarden.

Op de Schakel Special kunt u een selectie volgen van kennissessies die ook op de Schakeldag zijn aangeboden. Ook heeft u de mogelijkheid uitgebreid te netwerken met collega’s uit hetzelfde vakgebied. Het thema van de Schakel Special is ‘De Omgevingswet: samen komen we verder!’

U kunt zich nu alvast aanmelden om een uitnodiging voor deze Schakel Special te ontvangen. Laat daarvoor uw mailadres achter op de aanmeldpagina voor de Schakel Special.
Meer informatie over het programma en de sessies volgt na de zomer.

3.  Onderzoek naar rivierbodem helpt bij voorspellen riviergedrag

Hoogwater in Limburg, 4 jaar geleden, vormde de aanleiding voor uitgebreid onderzoek naar het gedrag van de (Grens)Maasbodem. Hiervoor sloegen Rijkswaterstaat en Wageningen University & Research (WUR) de handen ineen. Het onderzoek geeft inzichten in wat er op de rivierbodem gebeurt en biedt handvatten om het gedrag van een rivier in de toekomst beter te kunnen voorspellen. Lees verder

4. Oproep aan Rijk: maak verantwoorde keuzes bij veranderend grondgebruik

In een land waar grond extreem schaars is, zijn verstandige keuzes alleen mogelijk als het Rijk en de regio’s alle opgaven gezamenlijk en integraal aanpakken. Dat schrijven de Nederlandse gemeenten en waterschappen in een brief aan vier betrokken ministers. Aanleiding is het veranderende grondgebruik in het landelijk gebied. Lees verder

5. Geen landelijke operationele opschaling dreigend watertekort

De landelijke opschaling voor de operationele droogte-aanpak naar het niveau van ‘dreigende watertekorten’ wordt niet nodig geacht door de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW).

De opschaling wordt niet geëffectueerd, gezien de recente weersomstandigheden met regenbuien. Er is volgens de LCW geen reden om de droogte-aanpak te verstevigen en eventuele noodmaatregelen voor te bereiden.

6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten

• Nieuwsbrief Tussen Bodem en Ondergrond
• Nieuwsbrief Land+Water

Bijeenkomsten

• Kennisdag Zoetwater: voor iedereen die werkt aan wateruitdagingen van de toekomst – Kennisportaal Klimaatadaptatie

7. Nieuws over de Omgevingswet

• Rapport: kostenverhaal op projectontwikkelaars kan beter
• Nieuw op IPLO | Informatiepunt Leefomgeving
  Hieronder vindt u een overzicht van informatie die nieuw is verschenen of inhoudelijk is aangepast op de website. Het overzicht wordt dagelijks bijgewerkt.

8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik

• Groen Kennisnet › Minder intensief de bodem bewerken, werkt! | Akkerwijzer.nl – Nieuws en kennis voor de akkerbouwers
  De bodem kan effectief worden verbeterd door de bodem minder intensief te bewerken. Dit is het resultaat van een recent onderzoek uitgevoerd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). De meest effectieve maatregelen: minder vaak ploegen en/of meer gras-klavermengsels gebruiken. Deze maatregelen hadden voor alle boeren in het onderzoek, zowel gangbaar als biologisch, het meeste effect op de bodemfuncties.
• Gemeenten en waterschappen betreuren verlies van grasland
  Omzetting van grasland naar andere teelten. Het is een ontwikkeling waar waterschappen niet per se blij van worden. Het Gelders-Utrechtse waterschap Vallei en Veluwe trok afgelopen februari al hard aan de mouw van landbouwminister Wiersma. Nu volgen de gemeentekoepels VNG, P10, K80 en de Unie van Waterschappen met een brief aan niet alleen Wiersma, maar ook aan haar collega’s op de ministeries van VRO, I en W, en Volksgezondheid.

9. Nieuws over Circulaire economie

• Plasticpellets op zee: de zoektocht van IenW en de IMO naar het juiste juridische haakje
  Probeer andere VN-lidstaten ervan te overtuigen dat plasticpellets thuishoren onder de categorie ‘Overige stoffen en voorwerpen die een gevaar vormen tijdens transport, maar die niet onder de definities van een andere klasse vallen‘. Zo luidt het advies van Antea Group, het ingenieursbureau dat in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onderzocht hoe de plasticpellet-emissies van de internationale scheepvaart gereguleerd kunnen worden. Haast is geboden, klinkt door in het adviesrapport dat het bureau maandag op zijn website publiceerde.
• Stedelijkheid bepalend bij afvalinzameling
  De inzameling van huishoudelijk afval neemt toe, vooral in steden. Maar bij inzamelen van klein gevaarlijk afval gaat het vaak mis.

10. Nieuws over de energietransitie

• Energietransitie vraagt investering in organisatie – PONT Klimaat
  Gemeenten werken hard aan betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorzieningen voor hun inwoners. Dit is een grote opgave die veel vraagt van de medewerkers van gemeenten. Daarom is het cruciaal dat gemeenten langjarige financiële zekerheid krijgen, om voldoende personele capaciteit op te bouwen.

11. Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling

• Politiek kijkt volgens adviesraad ’te kortzichtig’ naar klimaat | Klimaat | NU.nl
  De regering maakt met een kortetermijnblik klimaatbeleid, stelt een belangrijke wetenschappelijke adviesraad. Daardoor durven bedrijven en burgers geen risico’s te nemen en komt de maatschappij tot stilstand. “Dit is niet het klimaatbeleid dat Nederlanders verder helpt.”

12. Nieuws over (grond)water

• Nieuwe gegevens Waterschapsspiegel gepubliceerd: prestaties en bestedingen van waterschappen inzichtelijk gemaakt
  De Unie van Waterschappen heeft vandaag de nieuwste gegevens op Waterschapsspiegel.nl gepubliceerd. Hiermee is inzichtelijk hoe de Nederlandse waterschappen in 2024 belastinggeld hebben besteed en welke prestaties zij hebben geleverd.
• Onderzoek naar toekomst grote rivieren krijgt impuls via NWA-call
  De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft een nieuwe subsidieoproep opengesteld voor onderzoek naar de toekomstbestendigheid van de grote rivieren in Nederland. De zogenoemde NWA-call, onderdeel van de Nationale Wetenschapsagenda, is opgezet in samenwerking met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Doel is om kennis te ontwikkelen die beleidskeuzes rond het riviersysteem beter kan onderbouwen.

13. Nieuws uit de regio

Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:

Provincie Groningen

• Groningen stort bagger in Lauwersmeer, Fryslân wist van niets – RTV NOF Nieuws
  De provincie Groningen stort het komende halfjaar slib uit het Reitdiep in het kwetsbare Lauwersmeergebied, een Natura 2000-gebied op de grens van Groningen en Fryslân. De storting leidt tot flinke zorgen bij ecologen, natuurorganisaties en bewoners, zoals eerder uitgebreid beschreven door Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant. Op basis van die berichtgeving stelde RTV NOF vragen aan de provincie Fryslân, die nu erkent dat zij niet vooraf is geïnformeerd over de kwestie.
• Subsidieregeling Bos en Hout open
  De subsidieregeling Bos en Hout is vanaf 1 juli tot en met 1 november geopend. De subsidie is voor initiatieven die bijdragen aan groei van bos en andere houtige landschapselementen. Zoals bospercelen, houtsingels, groen op erven, bedrijventerreinen of scholen. De video onderaan dit artikel laat zien wat een aanvraag uit de vorige openstelling heeft opgeleverd: kinderen die genieten van het groen en leerkrachten die op een creatieve manier buiten lesgeven.
• Groninger Dorpen steunt goede dorps- en straatplannen financieel – Menterwolde.info

Provincie Fryslan

• ´Gemeenten spelen sleutelrol in waterbeheer en weten dat nog onvoldoende´
  Volgend jaar maart vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Voor Wetterskip Fryslân reden om een position paper voor politieke partijen in de Friese gemeenten uit te brengen. Het doel? Water een prominente plek geven in de verkiezingsprogramma’s en uiteindelijk de coalitieakkoorden op gemeentelijk niveau.
• Subsidie voor de uitvoering van een gebiedsplan in Fryslân | SNN
  Wil jij aan de slag met de uitvoering van een gebiedsplan dat bijdraagt aan het verbeteren van landbouw, natuur, klimaat of de leefomgeving in Fryslân? Vanaf 31 juli 2025 kun je de subsidie Uitvoering gebiedsplan Fryslân aanvragen. Deze subsidie is bedoeld voor de uitvoering van gebiedsplannen voor een sterk Fries landschap. 
• Fryslân heeft bezwaar tegen gaswinningvergunning gebied Akkrum | Fryslan
  Vermilion Energy Netherlands heeft van de minister van Klimaat en Groene Groei een vergunning gekregen voor gaswinning uit het gebied Akkrum. Dit gebied loopt globaal van Sneek tot in de gemeente Opsterland. De provincie Fryslân dient bezwaar in tegen dit besluit en doet dat mede namens Wetterskip Fryslân en de gemeenten Heerenveen, Smallingerland, Ooststellingwerf, Súdwest-Fryslân, Opsterland en De Fryske Marren. De gemeente Leeuwarden dient zelf bezwaar in. Het wingebied Akkrum ligt onder al deze gemeenten. 

Provincie Drenthe

• Met subsidie klei op zand | LTO Noord
  Melkveehouder Hans Vetketel uit Koekange heeft in het voorjaar 300 ton klei over zijn graspercelen laten uitrijden, zo’n 15 ton per hectare. Dat deed hij met financiële ondersteuning van Zoetwatervoorziening Oost-Nederland. Het doel? Een verbetering van de bodem realiseren, waaronder het waterbergend vermogen. In het najaar wordt de exercitie nog een keer herhaald. Vetketel ontving net als andere boeren 40% subsidie voor zijn maatregel om verdroging en vernatting te voorkomen.
• Nieuwe faunatunnels versterken natuur Mantingerzand – RTV Drenthe
  De provincie Drenthe grijpt onderhoud aan de N374 eind augustus aan om acht faunatunnels en een waterduiker onder de weg aan te leggen. Dat komt de kwaliteit van de natuur in het Natura 2000-gebied Mantingerzand ten goede.

Provincie Overijssel

• Het Cultuurfonds Overijssel steunt 52 cultuur- en natuurprojecten met ruim 177.000 euro – De Stadskoerier | Al het nieuws uit Genemuiden, Hasselt en Zwartsluis
  Het Cultuurfonds Overijssel heeft in het tweede kwartaal van 2025 een bedrag van € 177.505 toegekend aan 52 projecten die bijdragen aan een levendige culturele en natuurlijke provincie. Met deze steun krijgen uiteenlopende initiatieven in Overijssel de kans om te groeien, te vernieuwen en een breed publiek te bereiken.
• We hebben de buren vooraf geïnformeerd over onze plannen – Provincie Overijssel
  Jarenlang was de 2,5 hectare grond van de familie Rouwhof in Markelo landbouwgrond. Dat verpachtten ze aan een boer, maar financieel was dat niet voordelig. “Landbouwgrond wordt zwaar belast; dat kostte ons elk jaar zo’n 1.000 euro per hectare. En we kregen er weinig voor terug,” vertelt Arie Rouwhof. De familie besloot het anders aan te pakken. Ze plantten bos aan. Niet alleen omdat ze het mooi vonden en financiële steun kregen van de provincie Overijssel, maar ook omdat het goed voelde voor de buurt.

Provincie Flevoland

• Omroep Flevoland – Nieuws – Lelystad krijgt 25 miljoen voor waterstoffabriek, bouw begint in 2026
  Het plan voor een grote fabriek voor groene waterstof in Lelystad is weer een stap dichterbij. Het initiatief krijgt 25 miljoen euro subsidie van de rijksoverheid. Het geld is bedoeld voor grootschalige productie van waterstofgas uit de elektrolyse van water.
• Omroep Flevoland – Nieuws – Vol stroomnet, maar Emmeloords bedrijf draait door met eigen energieplein
  Omdat het elektriciteitsnet vol zit, kan het bedrijf Tolsma-Grisnich in Emmeloord niet genoeg stroom krijgen voor zijn gloednieuwe pand. De fabrikant van aardappelverwerkingsmachines heeft dit probleem opgelost met een tijdelijke eigen ‘energiecentrale’. Hiervoor zijn 1.200 zonnepanelen op het dak van het gebouw neergelegd en zijn drie batterijen en twee noodaggregaten geplaatst.

Provincie Gelderland

• Provincie Gelderland grijpt in bij Veluwse papierindustrie
  Een interview met gedeputeerde Dirk Vreugdenhil over de toekomst ná papierfabriek De Hoop in Eerbeek, op de rand van de Veluwe.
• € 2,5 miljoen voor biodiversiteit
  Op 1 oktober 2025 openen we opnieuw de subsidieregeling voor biodiversiteit en landschap. Met deze subsidie kunnen gemeenten en bos- en landgoedeigenaren de kwaliteit van het landschap verbeteren, de biodiversiteit in onze steden en dorpen vergroten, en inwoners erbij betrekken. Er is € 2,5 miljoen beschikbaar.

Provincie Utrecht

• Rechter buigt zich 23 juli over afschietvergunning van de wolf – RTV Utrecht
  Dierenrechtenorganisatie Animal Rights en de Faunabescherming stappen naar de rechter om de vergunning te schorsen voor het afschieten van een wolf in Utrecht. De zaak dient 23 juli, meldt een woordvoerder van de rechtbank in Utrecht.
• Oproep regio Utrecht aan Den Haag: regel snel randvoorwaarden woningbouw – VARnws Leidsche Rijn   
  De Metropoolregio Utrecht (MRU) staat in de startblokken om in de komende vijftien jaar 130.000 nieuwe woningen te bouwen. Daarmee helpt de regio mee om het woningtekort in Nederland op te lossen: 150.000 mensen vinden een thuis. Daarvoor is wel een grotere inzet van de landelijke politiek nodig. Dat schrijft de MRU in een brief aan alle politieke partijen, in aanloop naar de verkiezingen. 

Provincie Noord-Holland

• Belang grachten voor Amsterdamse biodiversiteit centraal in nieuwe tentoonstelling
  Een 3D-geprinte vissenhotel en nagebouwde nesten van de meerkoet. Dat is onder andere te zien bij de tijdelijke tentoonstelling Dieren van de Grachten, in het Grachtenmuseum in Amsterdam. ‘Veel mensen weten niet hoe belangrijk de grachten zijn voor de biodiversiteit in Amsterdam.’
• € 1,5 miljoen voor energiecoöperaties in Noord-Holland
  Provincie Noord-Holland stort € 1,5 miljoen in het Ontwikkelfonds Opwek. Het fonds helpt energiecoöperaties bij de ontwikkeling van wind- en zonneprojecten. Met deze investering wil de provincie de energietransitie versnellen en de lokale betrokkenheid bij duurzame energieprojecten vergroten. Energiecoöperaties kunnen een aanvraag doen voor financiële ondersteuning via Ontwikkelfonds Opwek – Energie Samen

Provincie Zuid-Holland

• Experiment met rijstteelt op Nederlandse bodem in polders net buiten Leiden | Centraal+
  Op een voormalig grasland net buiten Leiden en Warmond groeit rijst in wat ooit weiland was voor koeien. Boer en pionier Sander Roeleveld experimenteert hier met natte teelt om het waterpeil te verhogen en de CO₂-uitstoot te verminderen. Samen met universiteiten onderzoekt hij of rijstteelt in Nederlandse polders de toekomst kan zijn. ‘Het is landbouw én natuurherstel in één.’
• Archeologisch depot Zuid-Holland overvol
  Botten, ringen, schalen en zo ongeveer het eerste wiel dat ooit heeft rondgereden: Het regionaal archeologisch archief van Zuid-Holland ligt vol met bijzondere vondsten en opgravingen, maar het is te vol: het puilt volledig uit. Tijd voor een nieuwe ruimte dus, maar dat gaat nog niet zo gemakkelijk.

Provincie Zeeland

• Subsidieregeling voor regelbare drainage geopend in Zeeland | Stal-en-Akker.nl – Landbouwnieuws voor Zuid-Nederland
• Waterschap waarschuwt voor blauwalg in stilstaande wateren in Zeeland – Al het nieuws uit Tholen
  Waterschap Scheldestromen waarschuwt voor blauwalg in stilstaand water in Zeeland. “Als gevolg van aanhoudende droogte en hoge temperaturen kunnen algen en bacteriën, zoals blauwalg, de waterkwaliteit negatief beïnvloeden”, laat het waterschap weten. “Omdat de bacterie giftige stoffen kan produceren voor mens en dier, is het advies om contact met dit water te vermijden.”
• Zeegerst: icoon van Zeeland – Vroege Vogels – BNNVARA
  In het Levend Archief slaan plantenonderzoekers zaden op van zo veel mogelijk wilde planten; voor je-weet-maar-nooit. Iedere provincie kiest daarbij een icoonsoort, die staat voor de streek. Voor Zeeland is dat zeegerst geworden. Het is een verwant van ons landbouwgewas, maar dan met onder andere de eigenschap dat het plantje heel goed tegen zout kan. “Wie weet wordt dat met het veranderende klimaat ooit nog een bruikbare eigenschap”, zegt Sacha van der Meer van Het Levend Archief.

Provincie Noord-Brabant

• Cultuurfonds Noord-Brabant stelt extra geld beschikbaar | ‘s-Hertogenbosch | bd.nl
• Brabant krijgt eerste klimaatbestendige monumentenfonds van Nederland – Brabant
  Gedeputeerde Bas Maes (Erfgoed) van de provincie Noord-Brabant en directeur-bestuurder Uǧur Özcan van het Nationaal Restauratiefonds zetten eerder vandaag bij een bezoek aan landgoed Zwijnsbergen in Helvoirt hun handtekening onder de samenwerking in het nieuwe fonds. Vanaf 15 juli kunnen monumenteigenaren bij het Restauratiefonds een lening met lage rente aanvragen uit het Brabants Erfgoedfonds.

Provincie Limburg

• Limburgers verwachten weer nieuwe overstromingen, maar niet bij henzelf
  De inwoners van Limburg schatten het risico dat zij persoonlijk te maken krijgen met wateroverlast duidelijk lager in dan het risico voor de provincie als geheel. Zeven op de tien inwoners (71 procent) achten de kans groot dat Limburg de komende vijf jaar te maken krijgt met wateroverlast. Maar slechts een kleine minderheid (16 procent) denkt dat ze die wateroverlast dan ook zelf zullen ervaren.
• Ongelijkmatige rivierverbreding leidde bij overstromingen Limburg tot extreme erosiekuilen
  Ongelijkmatige verbreding van een rivier kan bij hoogwater tot extreme rivierbodemerosie leiden. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research en Rijkswaterstaat dat op 10 juli in het wetenschappelijke tijdschrift Nature is gepubliceerd. Met een combinatie van veldwerk en rekenmodellen laten de onderzoekers zien hoe de Maas zich tijdens het hoogwater van juli 2021 op onverbrede stukken door ‘flessenhalzen’ moest wurmen, met hoge rivierduinen en diepe erosiekuilen tot gevolg. De rivierduinen zijn mogelijk verantwoordelijk geweest voor een aandeel van 0.25 meter in de stijging van het maximale waterpeil. Daarmee moet volgens de onderzoekers voortaan rekening worden gehouden in hoogwatervoorspellingen.

Caribisch Nederland

Bonaire werkt 160 oude bouwvergunningen weg, maar wachttijden blijven onduidelijk – Het nieuws van Bonaire
Het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) werkt een achterstand van 160 oude bouwvergunningen weg. De overheid meldt dat er een “intensief traject” is gestart om deze dossiers af te handelen. Maar wat dit traject precies inhoudt en wanneer aanvragers daar iets van merken, blijft onduidelijk.