Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (21 2025)
1. Ministerie verzweeg milieurisico’s van staalslakken Tata Steel
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft Tata Steel tot twee keer toe geholpen bij het afzetten van een vervuilend restproduct: staalslakken. In beide gevallen ging dat in tegen intern beleid of bestaande kennis binnen het ministerie over de milieurisico’s. Lees verder
Zie ook: Verbijstering bij coalitie: waarom werden staalslakken tóch gebruikt?
2. Terugkijken en vooruitblikken: de verruiming van het Julianakanaal
Sinds 11 april 2025 is het Julianakanaal weer open voor de scheepvaart. Een goed moment om op dit indrukwekkende project terug te kijken. Letterlijk, want vanaf augustus 2024 filmden we regelmatig de verruiming van het kanaal. In deze video voegen we de beelden samen en blikken we terug op de werkzaamheden in 10 stappen. Lees verder
3. Staatssecretaris: omgevingsdiensten robuuster door versterken VTH-stelsel
Staatssecretaris Chris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat wil het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) versterken door wettelijke kwaliteitsindicatoren en ‘robuustheidscriteria’ voor omgevingsdiensten vast te leggen. Deze criteria moeten ervoor gaan zorgen dat omgevingsdiensten opgewassen zijn tegen de veelheid en diversiteit aan taken die zij opgedragen krijgen. Over deze en andere maatregelen voor het versterken van het VTH-stelsel heeft hij de Tweede Kamer gisteren geïnformeerd. Lees verder
4. Nieuwe samenwerking voor broedende kustvogels in Den Oever
Afgelopen vrijdag is in Den Oever de samenwerkingsovereenkomst ondertekend tussen Rijkswaterstaat, de gemeente Hollands Kroon en natuurvereniging Wierhaven.
Daarmee is de aftrap gegeven voor een bijzondere proef: een drijvend broedeiland dat de komende 3 jaar onder andere de stern en de visdief moet helpen aan veilige broedplekken. Projectleider Sander Holthuijsen van Rijkswaterstaat neemt ons mee in deze nieuwe samenwerking. Lees verder
5. Kabinet vernieuwt eisen voor nieuw windpark op zee
In oktober dit jaar kunnen bedrijven meedingen naar de vergunning voor de bouw en exploitatie van een nieuw windpark op de Noordzee. Voor de kavel Nederwiek I-A worden de tendercriteria aangepast om de businesscase voor wind op zee te verbeteren. De minister van Klimaat en Groene Groei neemt deze maatregelen om de aankomende tenderronde aantrekkelijker te maken en de bouw van windparken op zee te laten doorgaan in een realistisch tempo. Lees verder
6. Nieuwsbrieven en bijeenkomsten
Bijeenkomsten
- BRO’tje 22 mei
- Uitnodiging inspiratiesessie: Funderingsproblematiek op de kaart 17 juni 2025
De kaart Gebieden met kwetsbare fundering door droogte stond in de top 5 best bezochte kaarten van 2024 van de Atlas Leefomgeving. Bijna 47.000 bezoekers bekeken vorig jaar de kaart. Dat het onderwerp leeft, is niet zo vreemd. Naar schatting hebben circa een half miljoen woningen in Nederland te maken met funderingsproblemen of lopen ze een verhoogd risico. Deze kaart geeft je een eerste indruk van waar in Nederland problemen kunnen ontstaan met gebouwen die houten funderingspalen hebben.
Don Zandbergen is ingenieur bij Fundermaps, een applicatie om funderingsgegevens te verwerken, beheren en gebruiken in analyses voor funderingsrisico’s. Fundermaps is daarnaast partner van het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF). Don vertelt hoe de kaart wordt gemaakt en welke verdiepende informatie je kunt gebruiken om inzicht te krijgen in funderingsproblemen.
- Schakeldag 2025 | Informatiepunt Leefomgeving
De Schakeldag is voor medewerkers van de overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven om bij te blijven op hun kennisgebieden in het fysieke domein. Dit jaar is de Schakeldag van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO) op donderdag 26 juni 2025. Locatie is het Congrescentrum 1931 in ’s-Hertogenbosch. - Nationaal Deltacongres 2025 | Informatiepunt Leefomgeving
Tijdens het Nationaal Deltacongres staan we stil bij de actuele waterthema’s en de stappen die we met de samenwerkende partijen binnen het Deltaprogramma zetten voor waterveiligheid, zoetwaterbeschikbaarheid en een klimaatbestendige inrichting van onze leefomgeving.
7. Nieuws over de Omgevingswet
8. Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik
- ‘Verbod op bestrijdingsmiddelen kost landbouw jaarlijks 120 miljoen euro’
Een generiek verbod op bestrijdingsmiddelen in grondwaterbeschermingsgebieden zou voor de land- en tuinbouw een verlies van circa 120 miljoen euro per jaar betekenen. Dat blijkt uit een onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). - STOWA actualiseert ecologische sleutelfactoren met hulp van gebruikers
Ecologische sleutelfactoren laten zien welke voorwaarden bepalend zijn voor de ecologische toestand van watersystemen. Ze vormen daarmee een belangrijk hulpmiddel voor waterbeheerders om het begrip van de watersystemen te vergroten. De sleutelfactoren worden nu geactualiseerd en geharmoniseerd door STOWA, met hulp van de gebruikers.
9. Nieuws over Circulaire economie
- Gent start experiment met planten in puinbodems: “Makkelijker vergroenen met minder grondafvoer” | VRT NWS: nieuws
Op de oude Fluviussite in Gent is gestart met een experiment om te kijken welke planten beter groeien in een bodem die puin bevat. In 36 vakken van elk 4 vierkante meter worden verschillende soorten planten, bloemen en kruiden aangeplant in bodems met verschillende soorten puin. “Aan de hand van de resultaten kunnen zowel de Stad als bedrijven en bewoners hun terreinen en koertjes in de toekomst vlotter vergroenen, met minder afvoer van bodem en fundering”, zegt Bram Van Braeckevelt (Groen), schepen van Natuur en Groen. - Hoe je van oude meuk weer iets moois maakt
Een cellencomplex, zo werd de eerste verdieping van het gemeentehuis in Leeuwarden weleens omschreven. Het was een lange gang met deuren naar een reeks identieke, dertig jaar oude kantoortjes. Er was weinig plek voor ontmoeting, individuele focus of voor samenkomsten van grote groepen. Dus de hoogste tijd voor een renovatie.
10. Nieuws over de energietransitie
Het klopt dat de aanleg van het Zuid-Hollandse warmtetransportnet WarmtelinQ ongeveer een half miljard euro meer gaat kosten. Het kabinet had in februari al bekend gemaakt dat de kosten opliepen, maar vorige week meldde dagblad NRC op basis van drie anonieme bronnen dat het zou gaan om een kostenstijging van 500 miljoen euro. Dat terwijl de projectkosten begroot waren op 644 miljoen.
- Klimaatdoelen in gevaar door stokken bouw windmolens
De aanleg van windmolens op land stokt, waardoor klimaatdoelen voor de langere termijn uit zicht dreigen te raken. Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) is er vorig jaar maar voor 127 megawatt aan windmolens bijgebouwd. Dat zijn slechts zo’n 33 turbines, en het gaat om de kleinste toename sinds 2017. In Zuid-Limburg, Twente en rond Amersfoort staan nog helemaal geen windmolens.
11. Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling
- Nieuwe methode om overstromingsgevaar kustgebieden beter en sneller te voorspellen
Jaarlijks worden miljoenen mensen in kustgebieden wereldwijd getroffen door tropische stormen en cyclonen. Tim Leijnse promoveerde onlangs aan de Vrije Universiteit op nieuwe methodes, die sneller een beter beeld geven van overstromingsrisico’s langs de kustlijn. - UT-onderzoek: klimaatplannen steden vaak inconsistent, kwetsbare groepen nauwelijks betrokken
Onderzoek van de Universieit Twente toont aan dat bijna 70 procent van de klimaataanpassingsplannen in Europese steden inconsistenties bevat. Dat blijkt uit een grootschalige analyse van 167 lokale plannen in Europa. De gebrekkige samenhang tussen doelen, risicoanalyses en maatregelen maakt de aanpak van klimaatrisico’s ineffectief en vergroot de kans op zogenoemde ‘maladaptatie’ – situaties waarin maatregelen onbedoeld meer kwaad dan goed doen.
- Het is tijd voor ‘Ruimte voor de rivier’ 2.0
‘Kijk’, wijst Jeroen Helmer, ‘koeienstront. Er is in dit kale zand niks te vreten, maar de galloway-runderen zijn hier recent toch geweest. Moet je zien, al die vliegen en kevers.’ Even later ziet de tekenaar, illustrator en schrijver van ARK Rewilding Nederland ook zijdebijen die zich – volgegeten met de nectar van de bloeiende wilgen – tussen de zandkorrels ingraven, pal naast uitbundig uitgelopen geelgroene cipreswolfsmelk. - Evides: gemiddelde drinkwaterverbruik per inwoner in 2024 gedaald
Evides Waterbedrijf leverde in 2024 152,2 miljoen m3 drinkwater. Met een vrijwel gelijkblijvende waterlevering ten opzichte van 2023 (151,4 miljoen m3) en een toenemend aantal klanten constateert Evides dat het gemiddelde verbruik per inwoner is gedaald. - Rekenkamer: twijfelachtig of doelen drinkwaterbesparing worden gehaald
Het is twijfelachtig of de doelen om drinkwater te besparen worden gehaald. Maken van beleid duurt jaren en maatregelen en acties komen traag op gang. De beleidsresultaten zijn dan ook zorgelijk. Dat schrijft de Algemene Rekenkamer in een rapport over drinkwaterbesparing. - Europees Parlement doet aanbevelingen voor Water Resilience Strategy
Het Europees Parlement heeft een initiatiefrapport aangenomen met aanbevelingen voor de aankomende Water Resilience Strategy van de Europese Commissie. Met deze strategie wil de Commissie ervoor zorgen dat lidstaten zich weerbaar maken voor toenemende waterproblemen door extreme weersomstandigheden, droogte en overstromingen. - ‘Neerslagtekort vergelijkbaar met 1976, het droogste jaar ooit’
De aanhoudende droogte brengt steeds meer waterschappen ertoe maatregelen te nemen om de gevolgen te beperken. Het huidige neerslagtekort is vergelijkbaar met het jaar 1976, het droogste jaar ooit, schrijft Brabantse Delta.
Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:
Provincie Overijssel
- Onderzoek: beekprik in bovenloop Dinkel stuit nog op te veel obstakels
In een van de bovenlopen van de Dinkel huist de zeldzame beekprik. Dat is het goede nieuws uit het visonderzoek dat Waterschap Vechtstromen heeft laten uitvoeren. Minder positief is dat deze en andere vissoorten zich lastig door het gebied verspreiden, omdat er nog te veel stuwen en drempels zijn. - ‘Uitzonderlijke droogte’ in Overijssel leidt nog niet tot paniek bij waterschappen: “Gaan we terugzien in de natuur” – Oost
Het is nog redelijk beheersbaar, de droogte in Overijssel. Waterschappen Drents Overijsselse Delta (WDODelta) en Vechtstromen houden nadrukkelijk een vinger aan de pols. “Het is uitzonderlijk droog op dit moment”, zegt droogtecoördinator Sander Habing van WDODelta. “Er is op dit moment een neerslagtekort van negentig millimeter. We zijn alert.” - Overijssel wil vergunningverlening voor omschakelende stoppers weer opstarten | Pluimveeweb.nl – Nieuws voor pluimveehouders
Provincie Gelderland
- Inwoners niet gewaarschuwd voor staalslakken, GGD noemt gezondheidsrisico’s ‘beperkt’ – Omroep Gelderland
Omwonenden van de stortplaats in Eerbeek waar staalslakken liggen, hoeven zich geen zorgen te maken over hun gezondheid. “Op dit moment lijken de directe gezondheidseffecten beperkt”, zegt de GGD Noord- en Oost Gelderland. Opwaaiend stof kan wel tijdelijk hebben gezorgd voor bloedneuzen, brandende ogen en hoestbuien. Omwonenden zijn daarvoor nooit gewaarschuwd. - Omroep Flevoland – Nieuws – Grondwater lekt door voeg: Aquaduct Veluwemeer gaat opnieuw dicht
Provincie Gelderland voert komend weekend opnieuw werkzaamheden uit aan het Aquaduct Veluwemeer bij Harderwijk. Tijdens eerdere werkzaamheden werd een lekkage ontdekt die nu definitief wordt gerepareerd.
Provincie Groningen
- ‘Stikstofprobleem in Groningen niet overschat’ – Nieuwe Oogst
Het stikstofprobleem in provincie Groningen wordt niet overschat. Dat stellen Gedeputeerde Staten in reactie op schriftelijke vragen van de Partij voor het Noorden. - Grootste zonnewarmtepark van Nederland geopend | Gemeente Groningen
Groningen is een bijzonder energieproject rijker. In Dorkwerd, net buiten de stad, is op donderdag 15 mei het grootste zonnewarmtepark van Nederland officieel geopend. Dit zogenoemde zonthermiepark wekt warmte op uit zonlicht en levert die via het publieke warmtenet aan duizenden woningen in de stad. De opening werd feestelijk verricht in aanwezigheid van onder meer wethouder Eelco Eikenaar, vertegenwoordigers van WarmteStad, ontwikkelaar Novar en andere betrokken partijen. Ook de commissaris van de Koning was hierbij aanwezig.
Provincie Fryslan
- Provincie Fryslân wist niet dat staalslakken bij Leeuwarden proefproject was: “Ingezet als proefkonijn” – Omrop Fryslân
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft Tata Steel tot twee keer geholpen bij het afzetten van een vervuilend restproduct. Dit blijkt uit onderzoek van het radioprogramma Nieuws & Co en Nieuwsuur (NOS/NTR). - Friese Staten verdeeld over versoepeling normen Kaderrichtlijn Water
De discussie over de toestand van de waterkwaliteit in Friesland heeft geleid tot een patstelling in de Provinciale Staten. Een motie van BBB om waternormen realistischer te maken, haalde het vooralsnog niet: de stemmen staakten met 21 voor en 21 tegen. Op 28 mei volgt een herstemming.
Provincie Drenthe
- Zonneparken zijn in trek in Midden-Drenthe. Er liggen aanvragen voor duizend hectare, gemeente is slechts 60-90 hectare nodig – Dagblad van het Noorden
De gemeente Midden-Drenthe heeft meer dan 1.000 hectare aan aanvragen ontvangen van projectontwikkelaars om zonneparken te bouwen. Een complete gebiedsontwikkeling met een grote waterberging in het beekdal ten noordoosten van Beilen scoort het hoogst. - Noord-Drenthe en Groningen: 60 miljoen voor AI Fabriek – RTV Drenthe
Een nationale AI Fabriek moet in Groningen komen te staan. Die fabriek is een soort supercomputer voor het doen van onderzoek, verhoging van productiviteit en innovatie. Dat willen gemeenten in Noord-Drenthe en de provincie Groningen. Het geld daarvoor, een bedrag van tussen de 160 en 240 miljoen, moet deels komen uit de Economische Agenda van Nij Begun. - Drentse keien komen weer thuis: ‘Hunebed ging misschien wat ver’ – RTV Drenthe
Vol verwachting ziet een delegatie van het Hunebedcentrum in Borger vanmiddag een vrachtwagen tegemoet. In de laadbak ligt een dozijn Drentse veldkeien, die eeuwenlang in een zeedijk in Hoorn heeft gelegen.
Provincie Flevoland
- Omroep Flevoland – Nieuws – Oude golfmachine in Waterloopbos draait weer voor even
In het kader van de Canondagen heeft Natuurmonumenten dit weekend speciaal de ‘golfbak’ in het Waterloopbos aangezet. Deze machine die golven nabootst, is ooit gebouwd om het effect van golfslag te testen op waterwerken. Dit naar aanleiding van de Watersnoodramp van 1953 in Zeeland. Hij werd bijvoorbeeld gebruikt bij de ontwikkeling van de Oosterscheldedam. - Omroep Flevoland – Nieuws – Voorlopig geen waterpark-hotel aan de kust in Lelystad na mislukte aanbesteding
- Omroep Flevoland – Nieuws – Zonder Lelylijn staat toekomst noorden op het spel, waarschuwen bestuurders
Provincie Utrecht
- Zure bodem bedreigt Utrechtse Heuvelrug: van gebroken vogelpootjes tot stervende bomen – RTV Utrecht
Mezen worden geboren met gebroken pootjes en jonge sperwers die niet levensvatbaar uit het ei komen. Het zijn gevolgen van de verzuring van de bodem van de Utrechtse Heuvelrug. Het bosgebied dat loopt van Hilversum tot aan Rhenen is er slechter aan toe dan het lijkt. - Nieuw praktijknetwerk moet Utrechtse boeren ondersteunen bij agroforestry | Agraaf.nl – Landbouwnieuws voor West-Nederland
Met de oprichting van een praktijknetwerk zet het Agroforestry Netwerk Utrecht een nieuwe stap in de ondersteuning van boeren die aan de slag willen met bomen op hun bedrijf. Het netwerk biedt boeren in de provincie Utrecht een praktische plek om kennis en ervaringen te delen over agroforestry.
Provincie Noord-Holland
- Natuur kan aan de slag in Kleine Noorder IJplas
Begin 2025 heeft Rijkswaterstaat in de Kleine Noorder IJplas een natuurvriendelijke oever aangelegd om de ecologische waterkwaliteit in het Noordzeekanaalgebied te verbeteren. Voor bodemdieren, vissen, vogels en planten is het gebied nu een stuk aantrekkelijker geworden. Zij kunnen nu aan de slag. - Strijd en verzet: in de Noord-Hollandse bodem bevinden zich veel slagvelden – NH Nieuws
Oorlog is van alle tijden. Ook Noord-Holland heeft daarin een lange en bewogen geschiedenis. In de vijfde aflevering van Onze Voorouders reizen we langs de slagvelden, bolwerken en verdedigingslinies die deze provincie hebben gevormd. - Landbouw in Noord-Holland Noord zoekt oplossingen voor droogte en bodemdruk
Het droge voorjaar onderstreept opnieuw hoe kwetsbaar de landbouw in Noord-Holland Noord is bij een tekort aan zoet water. Beregeningsinstallaties draaien op volle toeren, maar structurele oplossingen zijn nodig om ook in de toekomst te kunnen blijven produceren. Agrarische ondernemers, kennisinstellingen en overheden slaan de handen ineen om het watersysteem èn de bodem weerbaarder te maken.
Provincie Zuid-Holland
- Kalkovens uit de zeventiende eeuw gevonden in Valkenburg (Zuid-Holland)
Bij opgravingen op het terrein van een toekomstige woonwijk in Valkenburg (Zuid-Holland) zijn resten van vier kalkovens blootgelegd. Drie daarvan zijn volgens de onderzoekers uitzonderlijk goed bewaard gebleven. De kalkovens dateren vermoedelijk uit het begin van de zeventiende eeuw. - Primeur voor Zuid-Holland met drie subsidieregelingen voor melkveehouders – Nieuwe Oogst
Zuid-Holland stelt als eerste provincie drie subsidieregelingen open voor bedrijfsontwikkelplannen, reductietechnieken en ammoniakmetingen. Deze zijn bedoeld voor melkveehouders en zijn open tot 1 augustus.
Provincie Zeeland
- Vrijwel zeker nieuwe kerncentrales in Zeeland, geen koeltorens aan de horizon
Grote beslissingen over de bouw van twee kerncentrales in de provincie Zeeland komen steeds dichterbij. Het kabinet bereidt zich voor op het vrij moeten maken van grond in het gebied voor het bouwproject en de huisvesting van zo’n 10.000 werknemers die bij de bouw betrokken zijn. Dat blijkt uit een voortgangsbrief aan de Tweede Kamer van minister Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei. - Zeeland investeert 3 miljoen euro in samenwerking binnen landbouw – Nieuwe Oogst
Met deze openstelling kunnen samenwerkingsprojecten worden gesubsidieerd die bijdragen aan de overgang naar een duurzame, toekomstbestendige landbouw. Met de regeling wil de provincie samenwerkingsverbanden op het gebied van innovaties in de agrarische sector stimuleren. - Volgende stap bouw nieuwe kerncentrales | Provincie Zeeland
Provincie Noord-Brabant
- Waterschap stelt nieuwe verboden in door historische droogte: “De bodem is dor”
Waterschap Brabantse Delta heeft vanaf woensdag 14 mei nieuwe maatregelen ingesteld vanwege de aanhoudende droogte. Door het historische neerslagtekort – vergelijkbaar met het recordjaar 1976 – is het in zes extra gebieden verboden om oppervlaktewater te gebruiken voor beregening. De maatregel moet verdere uitputting van het watersysteem voorkomen. - Kritiek op KRW-plannen Brabants buitengebied: BBB De Dommel wil eerlijk waterbeleid voor boeren
Tijdens de commissievergadering Waterketen en Waterkwaliteit van Waterschap De Dommel op woensdag 7 mei, uitte de fractie van BoerBurgerBeweging (BBB) forse zorgen over de gevolgen van de zogeheten KRW-impuls voor het Brabantse buitengebied.
Provincie Limburg
- Duits gifschandaal: Waterschap Limburg breidt metingen uit – VML Nieuws
Waterschap Limburg is bezorgd en zegt in nauw contact te staan met Duitse autoriteiten en het provinciebestuur over het gifschandaal vlak over de grens in de gemeente Selfkant. Het waterschap zegt zelf metingen te doen, maar ziet vooralsnog geen verslechtering van de waterkwaliteit. De metingen worden wel verder uitgebreid omdat er mogelijk vervuiling is van stoffen die nu nog niet vastgesteld kunnen worden. - Zes soorten die je alleen in Zuid-Limburg kunt spotten
Caribisch Nederland
Voortgang bestuurlijke afspraken met Bonaire, Sint Eustatius en Saba | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
Meer merkbare resultaten realiseren voor bewoners. Maatregelen om sneller personeel te werven en behouden en opstellen van strategieën voor economische ontwikkeling. Deze afspraken tussen staatssecretaris Szabó (Digitalisering en Koninkrijksrelaties) en de eilandsbesturen van Bonaire, Sint Eustatius en Saba staan in het voortgangsbericht over de bestuursakkoorden die de staatssecretaris deze week naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Ieder kwartaal wordt de voortgang met Bonaire, Sint Eustatius en Saba besproken. De staatssecretaris houdt in de gaten wat wel en niet goed gaat en maak dit bespreekbaar met de eilandbesturen.