Week-nieuwsbrief RWS Bodem en Ondergrond (19 2024)
Bodem met ambitie: Jaaroverzicht Rijkswaterstaat bodem en ondergrond 2023
In het jaaroverzicht van Rijkswaterstaat afdeling Bodem en Ondergrond over 2023 vindt u onze resultaten van een duurzaam beheer en gebruik van het bodem- en grondwatersysteemen. Ook leest u hoe we onze taken het afgelopen jaar in nauwe samenwerking met andere partijen hebben uitgevoerd. Ook verantwoorden we onze financiën en kunt u lezen welke activiteiten en projecten zijn afgerond. Het jaaroverzicht publiceren wij voor de tweede keer in de vorm van een interactieve infographic.
Lees verder via deze link.
‘Het klimaatbeleid is te technocratisch’
Vanuit de gedachte dat goed klimaatbeleid alleen maar geboren kan worden uit een getransformeerde beleidscultuur, deden zo’n honderd rijksambtenaren de afgelopen twee jaar mee met de Lerende Evaluatie Klimaatbeleid. Het gaat om de ministeries van Economische Zaken, Landbouw, Infrastructuur en Waterstaat, Onderwijs, en Volksgezondheid. Na twee jaar praten en denken, ligt er een eindrapport van de Vrije Universiteit en het Planbureau voor de Leefomgeving.
Lees verder via deze link.
“We moeten weer verhalen maken om water en bodem op de kaart te krijgen”
Water en Bodem moeten meer sturend worden in de ruimtelijke ordening, zo staat in de Kamerbrief Water en Bodem Sturend (november 2022) van minister Harbers. Maar hoe zorgen we ervoor dat dit ook echt gebeurt? Hoe maak je water en bodem sturend? We praten erover met Govert Geldof, een van de betrokkenen bij het kennisnetwerk Water en Bodem Sturend.
Lees verder via deze link.
Twee jaar respijt voor opslag stuifgevoelige goederen in niet-gesloten ruimte
In het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is een ‘gesloten ruimte’ de hoofdlijn voor op- en overslag van stuifgevoelige stoffen en activiteiten en het bewerken van metaal, steen, hout, rubber en kunststof. Voor vervallen uitzonderingen en voorwaarden geldt een overgangsrecht van 2 jaar. Dit geeft het bevoegd gezag de tijd om voor lokale situaties te beoordelen of maatwerk nodig is.
Lees verder via deze link.
Nieuw kennisplatform ‘Gouden Gids+’ voor archeologen en natuurwetenschappelijk onderzoekers
Om elkaar gemakkelijker te vinden is voor archeologen en natuurwetenschappers een digitaal kennisplatform ontwikkeld: www.vindhetverleden.nu. De website biedt de mogelijkheid om op toegankelijke wijze te zoeken naar specialisten die een vondst nader kunnen onderzoeken. Omgekeerd kunnen natuurwetenschappelijk onderzoekers hun onderzoekstechnieken aan archeologen presenteren. Naast een hiervoor ontwikkelde zoekstructuur biedt de site ook tal van artikelen ter inspiratie en wordt een groot aantal thema’s toegelicht in tekst en beeld.
Lees verder via deze link.
Bijeenkomsten
Bijeenkomsten
· Kennisnetwerkdag Bodem Oost NL – 14 mei 2024 – Saxion
Ontdek de nieuwste initiatieven en onderzoeken binnen het bodemwerkveld en sluit je aan!
· Uitnodiging ZoNline 14 mei (email-provider.eu)
Graag nodigen wij je uit voor de ZoNline op 14 mei 2024 van 10.00 – 11.00 uur. We willen graag weten hoe jullie de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) uitvoeren en gebruiken. Hoe ervaren bronhouders de samenwerking tussen de verschillende partijen? En hoe ervaren gebruikers de inhoud en kwaliteit van de BGT? Daarom houden we een evaluatieonderzoek onder bronhouders en gebruikers. Tijdens het webinar vertellen we graag meer over het onderzoek.
· SOILveR SAVE THE DATE WEBINAR JAPANESE KNOTWEED – 5 juni – 10-12.30 (zoom)
Join us for a comprehensive webinar on Japanese knotweed – an invasive species that poses significant challenges across Europe. This event, scheduled for 5 June from 10 to 12h30, will feature presentations from leading experts in the field of knotweed detection, management, and valorization.
Nieuws over de Omgevingswet
· Keuringsplicht voor stookinstallaties onder de Omgevingswet | Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
Onder de omgevingsplicht verandert er technisch gezien niets aan de keuringsplicht voor stookinstallaties. Er heeft wel een verschuiving plaatsgevonden in de wetgeving.
Nieuws over Biodiversiteit en duurzaam bodemgebruik
· Met opsporingsmethoden voor vleermuizen jaarrond isoleren – PONT Omgeving (omgevingsweb.nl)
De uitspraak van de Raad van State over isolatiewerkzaamheden en de Wet natuurbescherming heeft geleid tot onzekerheid bij huiseigenaren, gemeenten en isolatiebedrijven over wat wel en niet is toegestaan. Bouwend Nederland roept samen met de NVDE en VENIN op tot een versnelde ontwikkeling en validatie van opsporingsmethoden voor vleermuizen. Uit onderzoek van W/E Adviseurs blijkt dat met nieuwe opsporingsmethoden het aantal te isoleren woningen aanzienlijk kan toenemen.
· Delta’s compenseren effecten afdamming. Maar hoe lang? (h2owaternetwerk.nl)
Een delta is een opeenhoping van slib en zand dat wordt meegevoerd door de rivier. Wordt een rivier afgedamd, dan bereikt minder sediment de delta en dreigt gevaar. Dat was heel lang de aanname, maar uit nieuw Utrechts onderzoek blijkt het toch anders te werken.
· Provincies onderzoeken 1600 potentiële PFAS-locaties | NPO Radio 1
Nederlandse provincies hebben 1603 mogelijke PFAS-bronlocaties in beeld. Dat zijn plekken waar in het verleden verdachte PFAS-activiteiten plaatsvonden, zoals brandweerkazernes en defensieterreinen. De provincie Noord-Brabant onderzoekt de meeste PFAS-bronnen, namelijk 851. Dit blijkt uit onderzoek van journalistiek onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV).
Nieuws over Circulaire economie
· Zoeken naar de beste slibverwerkingstechnologie: er zijn (nog) geen betere (h2owaternetwerk.nl)
In 2022 zijn Waterschap Vallei en Veluwe en GMB BioEnergie – ondersteund door Royal HaskoningDHV – samen gaan zoeken naar oplossingen om zuiveringsslib nog duurzamer te verwerken. De projectpartners hebben mogelijke nieuwe en duurzamere technieken voor het verwerken van slib en het terugwinnen van grondstoffen onderzocht in binnen- en buitenland. Inmiddels is dit zogeheten Ontwikkeltraject Slibverwerking bijna afgerond met een even verrassende uitkomst: er zijn geen betere.
Nieuws over de energietransitie
· 7 projecten krijgen subsidie voor de productie van volledig hernieuwbare waterstof | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
Om ervoor te zorgen dat er steeds meer hernieuwbare waterstof wordt geproduceerd in Nederland en steeds meer partijen daar ervaring mee opdoen, heeft het kabinet afgelopen najaar een subsidieregeling opengesteld. Deze regeling, de Subsidieregeling Opschaling volledig hernieuwbare waterstofproductie via elektrolyse (OWE), is nu afgerond. Het totaal beschikbare bedrag van bijna € 250 miljoen is toegekend en verdeeld over 7 projecten. De projecten zorgen samen voor 101 megawatt aan elektrolysecapaciteit.
· Uitdagingen rond geothermie blijven groot : aardwarmte als alternatief voor gas : glastuinbouw | Groenekennis (wur.nl)
Geothermie speelt een grote rol in de route naar een klimaatneutrale glastuinbouw in 2040. Maar al sinds dag één zijn er flinke uitdagingen. Voor een deel zijn die inmiddels opgelost, voor een deel nog niet. En nieuwe uitdagingen duiken alweer op. Verspreid over Nederland zijn inmiddels ruim twintig werkende geothermieprojecten.
Nieuws over klimaatverandering, -adaptatie en Bodemdaling
· ‘Meer wateropslag nodig om weersextremen op te vangen’ : klimaatverandering : achteroverleunen is er niet bij | Groenekennis (wur.nl)
De hoge grondwaterstanden, die de start van het groeiseizoen op 1 april kenmerkten, brengen volop uitdagingen met zich mee, vooral voor akkerbouwers, maar ook melkveehouders. Zo is op sommige plekken de oude oogst nog niet eens van het land. Tegelijkertijd ligt een periode van droogte op de loer. LTO-bestuurder Joris Baecke maakt zich zorgen over de waterbuffers. ‘Innovatieve opslag moet verder worden doorontwikkeld.’
Nieuws over (grond)water
· Het Vlaamse Aquaduin gebruikt effluent al 22 jaar als drinkwaterbron (h2owaternetwerk.nl)
Waar Nederland de eerste stappen zet voor effluent hergebruik als drinkwaterbron, is dat in West-Vlaanderen al jarenlang goed gebruik. Met membraantechnieken, ultrafiltratie en omgekeerde osmose produceert drinkwaterbedrijf Aquaduin 50 procent van de drinkwatervraag met hergebruikt effluent als bron. Wat kunnen wij leren van onze zuiderburen?
· Commissie mer: snel duidelijkheid nodig over ruimte voor IRM-maatregelen (h2owaternetwerk.nl)
Inzicht in de benodigde ruimte voor de maatregelen van het programma Integraal Riviermanagement (IRM) is urgent en cruciaal. Dat stelt de Commissie voor de milieueffectrapportage in een advies. Volgens de commissie moet er snel duidelijkheid komen over buiten- en binnendijkse maatregelen, omdat ook voor andere programma’s veel ruimte nodig is.
· Veel te doen rondom klimaat in de Week van Ons Water (h2owaternetwerk.nl)
Waterschappen, drinkwaterbedrijven en andere partijen pakken traditiegetrouw weer uit met allerlei activiteiten voor jong en oud tijdens de voorjaarseditie van de Week van Ons Water. Veel aandacht is er voor de gevolgen van de klimaatverandering. Speciale regionale edities vinden plaats in Twente en de Drechtsteden.
· Impact van verzilting op verschillende teelten onderzocht: ‘Aanvulling van zoet water vanuit neerslag maakt enorm verschil’ (h2owaternetwerk.nl)
Verzilting, de toename van het zoutgehalte in de bodem, het grondwater en het oppervlaktewater, komt in Nederland vooral door indringend zeewater en door brak grondwater dat omhoog komt (zoute kwel). De impact van verzilting op kleigrond is onderwerp van onderzoek in Kollumerwaard.
· Minister niet van plan vergunningen voor extra drinkwaterwinning gemakkelijker te verlenen (h2owaternetwerk.nl)
Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) heeft geen plannen om het eenvoudiger te maken vergunningen te verlenen voor nieuwe drinkwaterbronnen. Dat blijkt uit zijn antwoorden op Kamervragen over de beschikbaarheid van drinkwater. Het drinkwaterbelang krijgt ‘waar nodig en onder strikte voorwaarde’ wel prioriteit.
Nieuws uit de regio
Vanuit of over de regio nog de volgende berichten:
Provincie Overijssel
· Ook stroomnetten in Groningen en Overijssel zijn vol – Nieuws.nl
Een groot deel van het elektriciteitsnet in de provincie Groningen en Overijssel gaat op slot, melden netbeheerders TenneT en Enexis. Eerder maakte Stedin al bekend dat het stroomnet in Den Haag vol is.
Provincie Gelderland
· Reichswald wordt toch geen nationaal park (binnenlandsbestuur.nl)
Natuurliefhebbers hebben het nakijken en tegenstanders van windturbines vrezen voor wat komen gaat over de grens bij Groesbeek. Het Reichswald, net over de grens bij Nijmegen, krijgt toch geen beschermde status. De deelraad van het Duitse Kleve heeft besloten het bosgebied niet te nomineren voor de status nationaal park.
· Zwemplas dicht door te veel PFAS – Omroep Gelderland (gld.nl)
De provincie Gelderland heeft een negatief zwemadvies ingesteld in verband met de aanwezigheid van PFAS in recreatieplas Het Blauwe Meer in Dinxperlo. Uit metingen van Waterschap Rijn en IJssel is gebleken dat er te hoge concentraties PFAS zijn aangetroffen in het water. Het is voor de eerste keer in Gelderland dat er een te grote concentratie PFAS is aangetroffen in zwemwater.
Provincie Groningen
· NAM maakt opnieuw duidelijk: wij betalen hogere kosten schadeafhandeling niet – RTV Noord
De NAM wil niet opdraaien voor extra kosten bij de afhandeling van aardbevingsschade die voortvloeien uit een nieuwe aanpak van het kabinet. Het ontbreekt namelijk aan een goede onderbouwing waarom die extra miljarden voor rekening komen van de NAM, schrijft het bedrijf dat gas won uit het Groningenveld in zijn jaarverslag.
· Neerslag richt voor miljoen euro schade aan. Waterschap Hunze en Aa’s moet ruim 130 kilometer taluds herstellen – Dagblad van het Noorden (dvhn.nl)
Aan maaivelden en taluds langs sloten en wijken is forse schade ontstaan door de hevige regenval.
Provincie Fryslan
· Jagers stoppen met ganzenjacht in Friesland (binnenlandsbestuur.nl)
De Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging (KNJV) overweegt in elke provincie te stoppen met het afschieten van ganzen, omdat de provinciale regels het jagen te moeilijk maken. Elke provincie heeft eigen regels voor het beheer van de ganzenpopulatie.
· Kustverdediging van schelpdierbanken: goed voor milieu, maar zou het geld besparen? | WadWeten – Leeuwarder Courant (lc.nl)
Zandsuppleties zorgen dat de Waddeneilanden op sommige plekken niet opgesnoept worden door de zee. Nadelen zijn dat de zeeschepen daarbij CO2 uitstoten en dat het bodemleven verstoord raakt. Schelpdierbanken kunnen uitkomst bieden.
Provincie Drenthe
· Nieuwbouw Hoogeveen verwarmd met waterstof (binnenlandsbestuur.nl)
Het gaat om een van minimaal vijftien jaar, waarbij 80 tot 100 huizen worden verwarmd met waterstof. De Autoriteit Consument & Markt heeft toestemming gegeven om nieuwbouwwoningen in Hoogeveen te verwarmen met waterstof. Het gaat om een proef van minimaal vijftien jaar.
· NAM wil extra kosten schadeafhandeling niet betalen – RTV Drenthe
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wil niet opdraaien voor extra kosten bij de afhandeling van aardbevingsschade door gaswinning uit het Groningenveld. Deze kosten vloeien voort uit een nieuwe aanpak van het demissionaire kabinet.
Provincie Flevoland
· Omroep Flevoland – Nieuws – Natuurvergunning Lelystad Airport moet opnieuw worden beoordeeld
Het ministerie van Landbouw, Natuur Voedselkwaliteit moet nader uitzoeken of de aangevraagde natuurvergunning voor Lelystad Airport wel voldoet aan recente uitspraken van de Raad van State over stikstof. Dat bevestigt een woordvoerder van het ministerie na vragen van Omroep Flevoland.
· Omroep Flevoland – Nieuws – Grote aantallen spiering in sluis bij Marknesse en dat is bijzonder
De provincie Flevoland heeft een bijzondere vondst gedaan in het water bij de sluis in Marknesse. Tegen de verwachting in werden er relatief grote aantallen spiering in het water ontdekt. Die vis staat bekend vanwege het feit dat hij naar komkommer ruikt. De ontdekking lijkt misschien niet zo bijzonder, maar volgens de provincie is de vis er voor het eerst.
· Omroep Flevoland – Nieuws – Grootste gemaal van Europa moet Flevoland beschermen bij extreem hoogwater
Om beter bestand te zijn tegen een stijgende zeespiegel, plaatst Rijkswaterstaat volgende week zes pompen in een nieuw gemaal aan de Afsluitdijk. Dat kan in de toekomst helpen om overtollig water vanuit het IJsselmeer en Markermeer af te voeren en dus Flevoland te beschermen, zegt Rijkswaterstaat.
· Ingepolderd land brengt verdronken geschiedenis boven water – Provincie Flevoland
Toen de polder tachtig jaar geleden werd drooggelegd, bracht de bodem een lang en breed vergane glorie aan het licht: de scheepvaart op de Zuiderzee. Mede vanuit provincie Flevoland krijgen archeologen alle middelen in handen om de restanten van scheepswrakken op te graven. Tot voorbij de tijd van de turfvaart.
Provincie Utrecht
· Utrechtse gemeenten steeds lakser met toezicht (binnenlandsbestuur.nl)
Er is volgens de provincie duidelijk een algehele verslechtering van de taakuitvoering van gemeenten waar te nemen. Utrechtse gemeenten verwaarlozen hun taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Die conclusie trekt de provincie Utrecht in het jaarverslag Interbestuurlijk Toezicht 2023.
· Utrecht onderzoekt 124 locaties op PFAS; Vliegbasis Soesterberg ‘sterk vervuild’ | Amersfoort | destentor.nl
De voormalige vliegbasis Soesterberg is een van de 124 plekken in de provincie Utrecht die is vervuild door PFAS, zo blijkt uit onderzoek door Pointer. Deze giftige stoffen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid.
Provincie Noord-Holland
· Natuurvergunning Schiphol ter discussie: “Boeren en natuur de dupe” – NH Nieuws
Heeft Schiphol terecht een natuurvergunning? Noord-Hollandse boeren en natuurorganisaties zijn verontwaardigd dat de minister zou hebben gesjoemeld met het verlenen van de vergunning. “Wie het meeste geld heeft, kan zijn vergunning bij elkaar kopen. En dan is het een oneerlijke wedstrijd”, zegt boer en voorzitter van LTO Nico Verduin uit Andijk.
Provincie Zuid-Holland
· Steden gezonder ontwerpen zorgt voor meer woningen – Provincie Zuid-Holland
Anders ontwerpen leidt tot meer woningen en een gezondere omgeving. Dat is de conclusie van het rapport Gezonde Verstedelijking dat in opdracht van de provincie Zuid-Holland is uitgevoerd in de wijk Sterrenburg in Dordrecht.
Met het onderzoek wil de provincie de gezonde verstedelijking in naoorlogse wijken bevorderen. Het onderzoek ‘Gezonde Verstedelijking’ verkent een innovatieve aanpak om stedelijke ontwikkeling te heroverwegen met de gezondheid van de inwoners als centraal uitgangspunt.
· Drie zwemplassen Zuid-Holland gesloten wegens PFAS-vervuiling – Zembla – BNNVARA
Het zwemseizoen is net gestart, maar drie zwemplassen in Zuid-Holland blijven voorlopig gesloten vanwege een negatief zwemadvies van het RIVM. De hoge concentraties giftige PFAS in de plassen kunnen leiden tot gezondheidsrisico’s voor zwemmers. Het gaat om de zwemplassen Merwelanden, Vrijenburgbos en de Kralinger Esch.
Provincie Zeeland
· Kersentelers opgelucht na toestaan bestrijdingsmiddelen: ‘Seizoen is te redden’ – Omroep Zeeland
Kersentelers mogen voorlopig weer twee bestrijdingsmiddelen gebruiken tegen de suzuki-fruitvlieg. En dat is een enorme opluchting voor de fruittelers. “De oogst van dit seizoen is te redden”, reageert teler Johan Elenbaas op het besluit.
· Enorme vermindering kabeljauw, tong en schol in Oosterschelde: ‘Ik maak me daar zorgen om’ – Omroep Zeeland
Tong, kabeljauw, schar, schol en sprot. Een hele lijst aan vissoorten die in de Oosterschelde leven. Het gaat alleen niet goed met deze vissen. Onderzoekers van Wageningen Marine Research zien een enorme afname en dat heeft verschillende oorzaken.
Provincie Noord-Brabant
· Brabants advies: ‘Stalinnovaties hebben risicoruimte nodig’ (binnenlandsbestuur.nl)
Er zijn tientallen innovaties die veehouders kunnen gebruiken om de uitstoot van ammoniak, methaan, fijnstof en geur omlaag te proberen brengen. Dat geldt zowel voor koeienstallen als voor de onderkomens van varkens, geiten en kippen. Maar het is uiterst moeilijk voor boeren om de noodzakelijke vergunningen op orde te krijgen. Een belangrijke reden is het risicomijdende gedrag van de overheid, die op haar hoede is na tal van ontmoedigende rechterlijke uitspraken.
· Brabant kreeg meer natuur erbij de afgelopen jaren: ‘Dat is geweldig’ – Omroep Brabant
Brabant is een van de weinige provincies in Nederland waar er de afgelopen tien jaar natuur- en bosgebied is bijgekomen. Vaak werden er akkers en graslanden voor opgeofferd, en die zijn er dan ook steeds minder. Het Achtereinds Laag in Waalre is zo’n gebied dat dankzij Brabants Landschap een dergelijke verandering doormaakte. “Maar ons werk zit er nog lang niet op”, aldus boswachter Nick Jeurissen.
Provincie Limburg
· Waterschap Limburg start proef met beregeningsmodule voor boeren (h2owaternetwerk.nl)
Limburgse boeren en tuinders kunnen vanaf 1 mei hun wateronttrekkingen doorgeven via een beregeningsmodule op de website van Waterschap Limburg. Dat zorgt naar verwachting voor een beter inzicht in hoeveel grond- en oppervlaktewater wordt onttrokken.
· Flinke schade in Limburg door modderstroom na noodweer, vrijdag stuk frisser dan afgelopen dagen | Binnenland | Telegraaf.nl
Naast modderstromen zorgden de hevige buien voor nog meer overlast. Een woning in Huizen werd getroffen door de bliksem, meldt de brandweer. In Lierop is een huis volledig in vlammen opgegaan nadat brand was uitgebroken op het rieten dak. De brandweer onderzoekt of de brand door blikseminslag is veroorzaakt. Op regionale media is te zien dat verschillende straten zijn ondergelopen met regenwater.
· Wateroverlast in Zuid-Limburg, voorjaarswerkzaamheden gaan door: ‘Een spannende tijd’ | Akkerwijzer.nl – Nieuws en kennis voor de akkerbouwers
Akkerbouwers in een groot deel van Nederland kunnen door met de voorjaarswerkzaamheden. Stevige buien leidden lokaal wel tot problemen, zo is waterschap Limburg alert op volle waterbuffers op agrarische grond.
Caribisch Nederland
· Overstromingen op Curaçao, schade aan nationaal park Jandino Asporaat (nos.nl)
Op Curaçao heeft hevige regenval in de nacht van 3 op 4 mei geleid tot overstromingen. Door het regenwater zijn veel dammen doorgebroken en heeft het water vrij baan, schrijven lokale media. Met name in Bándabou, het westelijke deel van Curaçao, heeft dit geleid tot veel schade.
· Programma moet boer worden aantrekkelijker maken | Caribisch Netwerk
Bonaire is voor 98 procent afhankelijk van importproducten. Boer Onnie Emerenciana pleitte eerder al voor een bredere aandacht voor lokale landbouw en meer steun voor boeren. Landbouwproducten zijn duur en er zijn geen subsidies.